Επιμέλεια – κείμενο: Νίκος Καρατζάς Φωτογραφίες: Αρετή Κομηνού
Στα πλαίσια του KDE που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2008, που αφορούσε το μέχρι τότε «Άγνωστο Ναυάγιο της Κέας» μετέπειτα “S/S Burdigala” εντοπίστηκε πολύ κοντά στο πεδίο δραστηριοτήτων γερμανικό αεροσκάφος τύπου Junkers – Ju52 . Ίσως το πιο “καλοδιατηρημένο” αεροπλάνο Β’ Π.Π που έχει βρεθεί στις Ελληνικές θάλασσες. Το μεταγωγικό αεροσκάφος Ju-52, με αριθμό κατασκευής Werk #6590, βυθίστηκε το 1943, μετά από προσθαλάσσωση που πραγματοποίησε βορειοδυτικά της Κέας λόγω προβλημάτων τροφοδοσίας. Το ναυάγιο του αεροσκάφους βρίσκεται στο βάθος των 65 μέτρων.
Απόσπασμα από την ιστοσελίδα S/S Burdigala Project
Η ταυτότητα της «Θείας Γιού» της Κέας (το όνομα προέρχεται από το Tante Ju, γερμανικό χαϊδευτικό όνομα, που είχαν δώσει οι Γερμανοί πιλότοι και αλεξιπτωτιστές στα Junkers 52) αποκαλύφθηκε μέσω της καταχώρησης ρουτίνας ενός διασωστικού γερμανικού αεροπλάνου, τύπου Dornier 24 (Werknummer 3214), το οποίο από τις 13 Αυγούστου του 1943 ανήκε στην γερμανική Μοίρα Θαλάσσιας Διάσωσης 7 (Seenotstaffel 7), με έδρα το Φάληρο. Σύμφωνα με την καταχώρηση αυτή, το διασωστικό Dornier 24 στις 6 Σεπτεμβρίου του 1943, με πλήρωμα τους Leutnant Pfaffendorf, Oberfeldwebel Becker, Feldwebel Steinbock, Feldwebel Bohnke, Obergefreiter Rausch και Feldwebel Lind, έλαβε μέρος στην έρευνα και διάσωση ενός Junkers 52, με αριθμό κατασκευής (Werknummer) 6590, του I/TG 4, δηλαδή της Πρώτης Σμηναρχίας (I = Erste Gruppe) της Μεταγωγικής Πτέρυγας 4 (TG 4 = Transportgeschwader 4) το οποίο είχε έδρα του το Καλαμάκι στην περιοχή του Σαρωνικού. Το αεροπλάνο είχε χαθεί μετά από προσθαλάσσωση στα βορειοδυτικά της Κέας, λόγω προβλημάτων τροφοδοσίας των κινητήρων με καύσιμα. Από τους επιβαίνοντες, στο Junkers 52, ένας απωλέσθη και δυο τραυματίσθηκαν, όλοι οι υπόλοιποι μεταφέρθηκαν σώοι στην Αθήνα.
«Το αεροπλάνο, του οποίου ο άξονας έχει κατεύθυνση νοτιοδυτική και το βαθύτερο σημείο του βρίσκεται στα 68 μέτρα, είναι άψογο. Δεν έχει κανένα σπάσιμο, δεν του λείπει κανένα μέρος και έχει τρεις κινητήρες, εκ των οποίων ο ρυγχαίος είναι γερμένος προς τον βυθό αλλά παραμένει ακόμα ενωμένος με την άτρακτο του αεροσκάφους. Το αεροπλάνο φέρει οπλισμό, εντοπίσαμε ένα πολυβόλο, και στο επάνω τμήμα του, στην σκεπή, διακρίνεται ο κενός χώρος της φρακτής, το σκέπασμα της οποίας βρίσκεται πεσμένο στον βυθό, ακριβώς δίπλα από την αριστερή πλευρά της ατράκτου του αεροσκάφους. Πιθανώς από την φρακτή αποβιβάστηκαν οι επιβαίνοντες μετά την προσθαλάσσωση του αεροπλάνου».
Η εταιρεία Junkers Flugzeug und Motorenwerke A.G ιδρύθηκε το 1895 από τον Hugo Junkers. Η σημαντικότερη ίσως γερμανική εταιρεία παραγωγής αεροσκαφών με καινοτόμες ιδέες για την εποχή της, δημιούργησε και ταυτόχρονα εξέλιξε τα πιο επιτυχημένα μεταλλικά αεροσκάφη της Luftwaffe.
Η εταιρεία Junkers η οποία αρχικά κατασκεύαζε θερμοσίφωνες, ξεκίνησε την παραγωγή πολεμικών αεροσκαφών την δεκαετία του 1930. Ίσως το πιο γνωστό “μοντέλο” της εταιρίας να ήταν το Ju87, γνωστό σαν STUKA. Βομβαρδιστικό καθέτου εφορμήσεως, που υπήρξε από τα ισχυρότερα όπλα της Luftwaffe. Το σημαντικότερο και το πιο επιτυχημένο κατά πολλούς ήταν το Ju88. Ελαφρύ βομβαρδιστικό με πολλαπλούς ρόλους και φυσικά αρκετές εκδόσεις Ju 188, Ju 388, που καμία από αυτές δεν μπόρεσε να ξεπεράσει τις δυνατότητες και τελικά να αντικαταστήσει το αρχικό μοντέλο. H Junkers επίσης ήταν αυτή που κατασκεύαζε από το 1920 τους κινητήρες JUMO (Junkers Motoren). Ήταν η πρώτη Γερμανική εταιρεία που κατασκεύασε σύγχρονους κινητήρες κατάλληλους για αεροπορική χρήση.Ο πρώτος κινητήρας της Junkers ήταν ο JUMO 211. Μετά το τέλος του πολέμου η εταιρεία Junkers ενώθηκε με την εταιρεία Messerschmitt-Bölkow-Blohm (ΜΒΒ) όπου ασχολήθηκαν με την έρευνα σχετικά με το μέλλον της αεροδιαστημικής μεταφοράς.
Η κατασκευή του Ju52 ξεκίνησε το 1930, σαν μονοκινητήριο αεροσκάφος (Ju52/1m). Αργότερα για να αυξηθεί η ιπποδύναμη αλλά και η επιχειρησιακή δυνατότητα του αεροσκάφους τοποθετήθηκαν επιπλέον δυο κινητήρες στα φτερά (Ju52/3m).
Η πρώτη πτήση με την μορφή αυτή, δηλαδή σαν τρικινητήριο αεροσκάφος πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 1931. Ήταν εφοδιασμένο με τρεις κινητήρες Pratt & Whitney 525 ή 550 HP, ανάλογα με την χρήση και την σειρά του αεροσκάφους. Αργότερα τοποθετήθηκαν μηχανές BMW τύπου 123Α-3, 132Τ/-2 με ισχύει 725 και 830 ίππους αντίστοιχα. Κατασκευάστηκαν περίπου 5000 Ju52.
Στο τέλος του πολέμου μόνο 50 από αυτά είχαν πτητική ικανότητα!!
Το Ju52 είχε πολλαπλούς ρόλους και απόδειξη είναι οι περίπου 13 παραλλαγές του βασικού μοντέλου.
Η βασική του χρήση ήταν μεταγωγικό αεροσκάφος. Χρησιμοποιήθηκε ακόμα σαν βομβαρδιστικό (Ju 52/3mg3e),για την ρίψη αλεξιπτωτιστών, εμπορικό, για τις απογειώσεις ανεμοπλάνων και πολλές άλλες.
Η παραγωγή των Ju52 σταμάτησε στις αρχές του 1945.
Χαρακτηριστικά αεροσκάφους
Διαστάσεις
Άνοιγμα φτερών: 29.49 μέτρα
Επιφάνεια φτερών: 110.5 τ/μ
Μήκος: 18.9 μέτρα
Ύψος: 5.54 μέτρα
Οπλισμός: 2 Χ MG 7,9 χιλιοστά
Βόμβες: 500 κιλά
Ταχύτητα (See Level): 270 – 295 kph
Ταχύτητα ταξιδίου: 209 kph
Πλήρωμα: 2-4
Αριθμός επιβατών: 18 ή 12 φορεία
Στις καταδύσεις έλαβαν μέρος οι:
Αρετή Κομηνού (Φωτογραφίες πεδίου), Αντώνης Γράφας, Κώστας Κατσαρός, Νίκος Καρατζάς.
Πληροφορίες – Παραπομπές:
Aircraft of WWII, General Editor: Jim Winchester, 2004
Fighting Aircraft of World War II, Editor: Karen Leverington.
Aircraft of WWII, Stewart Wilson, 1998
World War II Airplanes Volume 1, Enzo Angelucci, Paolo Matricardi Διαδίκτυο
S/S Burdigala Project
Text in English: Pierre Kosmidis
The Ju-52 located close to Kea Island, Greece, is among the most well-preserved WW2 aircraft that have ever been found in the Greek seas.The Ju-52, with construction number Werk # 6590, was lost in 1943 after ditching northwest of Kea. The wreck of the aircraft is located at the depth of 65 meters.
This specific “Tante Ju” (the name comes from the German nickname for the Junkers 52) was discovered through a routine report of a Dornier 24 (Werknummer 3214), which from August 13, 1943, belonged to the German Maritime Rescue Squadron 7 (Seenotstaffel 7), based in Faliro, Athens, Greece. According to this entry, the Dornier 24 on September 6, 1943, took part in the search and rescue of a Junkers 52, with serial number (Werknummer) 6590, the I/TG 4, i.e. the First Group (I=Erste Gruppe) of Transport Wing 4 (TG 4 = Transportgeschwader 4).
The aircraft was lost after ditching in the northwest of Kea, because of engine fuel problems. The crew and passengers were transferred to Athens, with the loss of one person and two injured.
“The aircraft, whose axis is pointing south and its deepest point is at about 68 meters, is intact. There is no break, no parts missing. The aircraft was carrying weapons, we spotted a machine gun, and at the upper part of the fuselage the lid is open. Probably, the passengers exited through this hatch, after the Ju52 ditched at sea.”
Aircraft Features
The Junkers Ju 52 is a German trimotor transport aircraft manufactured from 1931 to 1952. It saw both civilian and military service during the 1930s and 1940s. In a military role, it flew with the Luftwaffe as a troop and cargo transport and briefly as a medium bomber.
Hitler used a Ju 52 for campaigning in the 1932 German election, preferring flying to transport by train. After he became Chancellor of Germany in 1933, Hitler was provided with a personal Ju 52. Named Immelmann II after the World War I ace Max Immelmann.
In 1934, Junkers received orders to produce a bomber version of the Ju 52/3m to serve as interim equipment for the bomber units. Two bomb bays were fitted, capable of holding up to 3,300 lb of bombs while defensive armament consisted of two MG 15 machine guns. The bomber could be easily converted to serve in the transport role.
The Ju 52 first saw military service in the Spanish Civil War against the Spanish Republic. As a bomber, it participated in the bombing of Guernica. No more of the bomber variant were built after this war though it was again used as a bomber during the bombing of Warsaw in September 1939. The Luftwaffe then relied on the Ju 52 for transport roles during World War II, including paratroop drops. The first major operation for the aircraft was in the attack on Denmark and Norway on 9 April 1940. Later, Ju 52’s participated in the attack on the Netherlands on 10 May 1940, where they were deployed in the first large-scale air attack with paratroops in history.
After the invasion of Crete in 1941, the Ju 52 was relegated to transport supplies in and wounded out of combat zones such as Stalingrad. A total of 4845 were built.
Dimensions
Wingspan: 29.49 meters
Wing area: 110.5 SQ/m
Length: 18.9 meters
Height: 5.54 meters
Armament: 2 x MG 7,9 millimeters
Bombs: 500 kg
Speed (See Level): 270 – 295 kph
Travel Speed: 209 kph
Crew: 2-4
Number of passengers 18 or 12 stretchers
Diving Team: Areti Kominou (Photos), Antonis Grafas, Kostas Katsaros, Nikos Karatzas
Από ομάδα δυτών πληροφορηθήκαμε για εντοπισμό ενός Γερμανικού αεροσκάφους στον όρμο της Σούδας σε βάθος περίπου 40 μέτρων. Από ομάδα δυτών πραγματοποιήθηκε έρευνα πεδίου με σκοπό την αποτύπωση, καταγραφή και ταυτοποίηση του ναυαγίου. Λόγω της κατάστασης του αεροσκάφους και του συνόλου των οργανισμών που ζουν πάνω σε αυτό (βένθος) ήταν δύσκολο να βρεθεί ο αριθμός κατασκευής του αεροσκάφους -WerkNo, ώστε να είναι ακριβής η ταυτοποίηση του.
Σχεδιάστηκε από τον Willy Messerschmitt και τον Robert Lusser και κατασκευάστηκε από την Bayerishe Flugzeugwerke μετέπειτα Messerschmitt AG (1938). Την περίοδο 1939-1945 παρήχθησαν περίπου 30.500 αεροσκάφη, αριθμός που αποτελεί το 47% της συνολικής Γερμανικής παραγωγής αεροσκαφών στην διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η πρώτη πτήση πραγματοποιήθηκε το 1935, (Messerschmitt Bf 109 prototype «V1» = Versuchsflugzeug 1 = πειραματικό αεροσκάφος 1). Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το Bf 109 κατάφερε τις περισσότερες καταρρίψεις εχθρικών αεροσκαφών από κάθε άλλο αεροσκάφος.
Ενδεικτικά, τα Bf 109 E7, σαν αυτό που βρίσκεται στον βυθό του όρμου της Σούδας έφεραν τον ακόλουθο οπλισμό:
