Junkers Ju52 Κύθηρα. Τα συντρίμμια βρίσκονται στο βάθος των 35 μέτρων (2 κινητήρες και μέρος του ουραίου τμήματος – οριζόντιος σταθεροποιητής), ενώ υπάρχουν διασκορπισμένα σε απόσταση μεγαλύτερη των 50 μέτρων, δομικά και μη μέρη του αεροσκάφους.
Όπως σε πολλές περιπτώσεις ναυαγίων μετά τον πόλεμο, το Ju52 δέχτηκε επανειλημμένα δυναμίτες με σκοπό την απόσπαση και την περισυλλογή μετάλλου. VIDEO
Mine sweeping – Πλωτήρας ναρκών θαλάσσης
Εντοπισμός μη αναγνωρίσιμου αντικειμένου ατρακτοειδούς σχήματος, μήκους ῀ 350 εκατοστών, κατασκευασμένο από αλουμίνιο.
Εντοπισμός: Κόλπος Βάρκιζας
Έρευνα – Επιμέλεια κειμένου: Νίκος Καρατζάς
Στη διάρκεια ερευνητικών καταδύσεων στα «Ναρκοπέδια Σαρωνικού» εντοπίστηκαν νότια της νησίδας Πατρόκλου (Γαϊδουρονήσι) δυο βόμβες ΑΝ-Μ64, τύπου G.P.(General Purpose) αμερικάνικης κατασκευής. Από τις βόμβες έχει αποκολληθεί το ουραίο τμήμα το οποίο και εντοπίστηκε σε κοντινή απόσταση.
Οι AN-M64 χρησιμοποιήθηκαν σαν βόμβες γενικής χρήσης 500lb, με εκρηκτικό φορτίο που αποτελούνταν από 267 lbs TNT ή 274 lbs “Σύνθεση Β”. Ήταν βαμμένη σε χρώμα χακί με μια κίτρινη ρίγα για τη σήμανση του κέντρου βάρους.
Το ελάχιστο ασφαλές ύψος ρίψης ήταν τα 2500 πόδια. Στα έγγραφα της USAAF αναφέρεται η χρήση της AN-M64 σε στόχους όπως σιδηροδρομικές γραμμές, γέφυρες, μικρά σκάφη, αποβάθρες.
Βόμβες ΑΝ-Μ64 έφεραν βομβαρδιστικά αεροσκάφη τύπου Β-17, Β-24 καθώς και Β-26 Marauder.
Από τα αρχεία βρέθηκαν δυο επιθέσεις αμερικάνικων αεροσκαφών εναντίον γερμανικών στόχων που να δικαιολογούν την παρουσία των βομβών στο σημείο. Η πρώτη επίθεση προέρχεται από το Ημερολόγιο Πολέμου της 21. U_Jägerflottille και αναφέρεται στον βομβαρδισμό των πλοίων BULGARIA και DRACHE στα νότια του Σουνίου από αεροσκάφη Bristol Blenheim την 3.1.1943.
Από τα αρχεία του German Naval Group Command South αναφέρεται επίθεση από αεροσκάφη Vikers Welligton ενώ άλλη αναφορά σαν αεροσκάφη επιδρομής αναφέρονται τα B-26 Marauder όπου στην συγκεκριμένη επιδρομή καταρρίφθηκε το Β-26 FK375/D ‘Dominion Revenge’ c/n 41-7396. https://aviationarchaeology.gr/?p=196
Η δεύτερη αναφέρεται σε επιδρομή βομβαρδισμού του Λιμένα Πειραιώς και του αεροδρομίου Χασάνι στις 17.11.1943 από Β-17 με πορεία προς το στόχο επάνω από το Λαγονήσι και εγκατάλειψη επάνω από την Πελοπόννησο.
Καταδυτική ομάδα:
The American version of the 500 lb general purpose bomb was the AN-M64. It’s explosive charge consisted of either 267 lbs of TNT, 262 lbs of Amatol, or 274 lbs of Composition B. The AN-M64 was painted olive drab with a 1″ yellow stripe marking the center of gravity, with a stripe around the nose and rear of the bomb. It was 57″ long and 14″ in diameter with a 0.3″ thick steel casing.
The minium safe drop altitude listed for the AN-M64 was 2500 feet. USAAF documentation listed target examples of: “Steel railroad bridges, subways, concrete docks, light cruisers”.
http://www.303rdbg.com/bombs.html
The General Purpose (GP) bombs used in the early missions were fitted with quarter second delay tail fuses with an extra tenth of a second fuse in the nose. In a report in December 1942, after the raid on Lille, it was calculated that 30 percent of the bombs dropped had failed to explode
because the arming mechanisms had frozen up after being exposed the damp conditions on the airfields overnight. Standard Operating Procedure was soon changed so that fuses were installed just before take off. Eventually, to avoid accidents in landing, fuses were to be inserted only when the bombs
were securely fixed into the aircraft.
In 1943, a new set of GP bombs were produced: the M57 250lb, M64 500lb, M65 1000lb and M66 2000lb. These accounted for most of the bombs dropped in the final year of the war. In January 1945, experts recommended 250lb GP bombs to be used against synthetic oil plants,
ammunition dumps and oil storage facilities. the 100lb bomb was recommended for attacking railway yards and runways.
The team:
Κείμενο: Νίκος Καρατζάς
Φωτογραφίες ναυαγίου: Στέλιος Τριπαλιτάκης
Η κατασκευή του Ju 52 ξεκίνησε το 1930 σαν μονοκινητήριο αεροσκάφος από την Junkers Flugzeug und Motorenwerke A.G.
Η Junkers Flugzeug ιδρύθηκε το 1895 από τον Hugo Junkers. θεωρείται από τις σημαντικότερες εταιρείες παραγωγής αεροσκαφών στη διάρκεια του 2ου Π.Π. Δημιούργησε και εξέλιξε τα πιο επιτυχημένα μεταλλικά αεροσκάφη της Luftwaffe.
Η πρώτη πτήση με την μορφή που έγινε γνωστό (τρικινητήριο αεροσκάφος) πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 1931. Ανάλογα με την χρήση και τη σειρά του αεροσκάφους χρησιμοποιούσαν τρεις κινητήρες Pratt & Whitney, 525/550 HP, καθώς και κινητήρες BMW τύπου 123Α-3, 132Τ/-2 με ισχύει 725 και 830 ίππους αντίστοιχα .
Στο τέλος του πολέμου μόνο 50 από αυτά είχαν πτητική ικανότητα.
Το Ju 52 είχε πολλαπλούς ρόλους ενώ υπήρξαν 13 παραλλαγές του βασικού μοντέλου. Μεταγωγικό αεροσκάφος όπου στην διάρκεια και για τις ανάγκες του πολέμου χρησιμοποιήθηκε σαν βομβαρδιστικό, για την ρίψη αλεξιπτωτιστών καθώς και για απογειώσεις ανεμοπλάνων.
Η παραγωγή των Ju 52 σταμάτησε στις αρχές του 1945 ενώ κατασκευάστηκαν περίπου 5000 αεροσκάφη.
Junkers – Ju52/3m, Χανιά Κρήτη
Τα συντρίμμια του Ju 52 το οποίο αποτέλεσε το κύριο μεταγωγικό αεροσκάφος των γερμανών βρίσκονται στη νησίδα των Αγίων Θεοδώρων, στο κόλπο Χανίων. Το αεροσκάφος βρίσκεται αναποδογυρισμένο στο βυθό σε βάθος 6 μέτρων.
Μαρτυρίες αναφέρουν ότι το Ju 52 βρέθηκε στο σημείο τη δεκαετία του ’70 από τράτα καθώς πιάστηκε και παρασύρθηκε από τα δίχτυα της.
Αρχείο: Ju52 Betriebsanleitung 1939
Απώλειες αεροσκαφών Αμερικάνικής κατασκευής στην Ελλάδα 1943 – 1946
Επιμέλεια: Νίκος Καρατζάς www.aquatec.gr
Ο κατάλογος αφορά αεροσκάφη Αμερικάνικης κατασκευής που απωλέσθηκαν στην Ελληνική επικράτεια και τα όρια της. Η ταξινόμηση της λίστας πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με την πιθανή γεωγραφική θέση κατάρριψης όπως αυτή αναφέρεται στις λίστες του Joe Baugher.
Σε καμία περίπτωση δεν είναι πλήρης και κάθε νέα πληροφορία που θα προκύπτει θα προστίθεται σε αυτόν.
Οπωσδήποτε κάποια λάθη είναι αναπόφευκτα και ευελπιστούμε σε υποδείξεις και στοιχεία από τον αναγνώστη προκειμένου να εντοπιστούν και να διορθωθούν.
Απώλειες αεροσκαφών Αμερικάνικής κατασκευής στην Ελλάδα 1943 – 1946, σε μορφή PDF.
Απώλειες αεροσκαφών Β-25 Mitchell 1942 – 1945.
Επιμέλεια: Μανώλης Μπαρδάνης
Απώλειες αεροσκαφών Β-24 Liberator 1942 -1945.
Πηγή: aces.safarikovi.org
Τα συντρίμμια του αεροσκάφους βρίσκονται βυθισμένα στο Ακρωτήριο Άγιος Ιωάννης Ιθάκης.
Στο βυθό βρίσκονται τρία τμήματα σε κάποια απόσταση μεταξύ τους, τα οποία περιλαμβάνουν δύο κινητήρες και το ουραίο τμήμα του αεροσκάφους. Μετά από έρευνα που πραγματοποίησε ο Τηλέμαχος Μπεριάτος εξετάζεται το ενδεχόμενο τα συντρίμμια να ανήκουν σε γερμανικό αεροσκάφος Junkers Ju 88.
Tο πηδάλιο (rudder), ο κάθετος σταθεροποιητής (horizontalstabilizer), οι εξυψωτήρες (elevators) και το ακροπτέρυγο (wing tip) έχουν αποκολληθεί, αλλά οι διαστάσεις διατομής της ατράκτου στο σημείο ένωσης με την ουρά, οι αναλογίες του οριζόντιου σταθεροποιητή και η θέση του πηδαλίου είναι μερικές λεπτομέρειες που συγκλίνουν στον τύπο.
ToJu88 σχεδιάστηκε για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ενός μέσου βομβαρδιστικού με υψηλές ταχύτητες ενώ ταυτόχρονα να έχει την δυνατότητα καθέτων εφορμήσεων. Ο σχεδιασμός ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1936, με υπεύθυνους τους WH Evers και Alfred Gassner.
Το πρωτότυπο του Junkers Ju 88Α / Ju 88V12 πέταξε για πρώτη φορά στις 21 Δεκεμβρίου, 1936, με κινητήρες από την Daimler-Benz DB 600A, με απόδοση 1.000 ίππων. Δυστυχώς κατά την δοκιμή το πρωτότυπο συνετρίβη. Ένα χρόνο μετά, τον Σεπτέμβριο του 1937, ολοκληρώθηκε ένα νέο πρωτότυπο στο οποίο χρησιμοποιήθηκαν κινητήρες Junkers Jumo 211, με απόδοση 1.200 ίππων.
Το πρωτότυπο Ju 88 τον Μάρτιο του 1939 θέτει, ορίζει, νέο ρεκόρ μεταφέροντας 2 τόνους σε μία κυκλική διαδρομή 1000 χιλιομέτρων με μέση ωριαία ταχύτητα 320mph/517kph.
Η Junkers Flugzeug und Motorenwerke AG σταμάτησε την παραγωγή το 1945. Η συνολική παραγωγή του Ju88 έφτασε τα 10.774 αεροσκάφη.
Η κατάδυση από όπου προέρχονται οι υποβρύχιες φωτογραφίες πραγματοποιήθηκε το 2001 από τους Χρήστο Μπαρούχα, Μάκη Σωτηρόπουλο και Νίκο Καρατζά.
Εντοπισμός νέων ευρημάτων στον βυθό
Κατά την διάρκεια καταδυτικής εξόρμησης σε εντοπισμένο αεροπορικό ναυάγιο Β’ Π.Π. στις ακτές της Ιθάκης, ο συνάδελφος και φίλος Γιώργος Σακελλαρίου εντόπισε και φωτογράφησε τμήμα του αεροσκάφους που δεν είχε τύχει προσοχής μέχρι σήμερα.
Σε συνέχεια προηγούμενων προσπαθειών αναγνώρισης του αεροσκάφους σύμφωνα με τα τμήματα που έχουν εντοπιστεί στον βυθό, κατόπιν συγκριτικής ανάλυσης αριθμού κινητήρων, διαστάσεων και αναλογιών του ουραίου τμήματος και επιχειρησιακών αναφορών που αφορούν την δράση των πολεμικών αεροσκαφών στην περιοχή κατά την διάρκεια του πολέμου (δημοσίευση: https://aviationarchaeology.gr/?p=521 ), και χάρη στην ευγενική ανταπόκριση του RAF Museum Cosford (www.rafmuseum.org.uk) το οποίο διατηρεί ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα πλήρη αεροσκάφη Junkers (συγκεκριμένα το «Ju 88 R-1, Werk Nr. 360043»), έγινε δυνατή η άμεση ταύτιση του ευρήματος ως διάταξη οπών εξαερισμού/διαρροής των δεξαμενών καυσίμου, οι οποίες στο Junkers Ju88 ήταν εύκαμπτες (τύπου ασκού) αυτοσφραγιζόμενες, τοποθετημένες στις πτέρυγες και στην άτρακτο.
Φωτο: Courtesy of George Sakellariou
Φωτο: Courtesy of RAF Museum Cosford
Φωτο: Courtesy of RAF Museum Cosford 
Φωτο: Courtesy of RAF Museum Cosford 
Αρχή λειτουργίας του συστήματος
Κατά την πλήρωση των δεξαμενών οι ασκοί που τις αποτελούσαν διαστέλονταν ελαφρά και οι οπές εξαερισμού επέτρεπαν την διαφυγή του αέρα από τον χώρο μεταξύ δεξαμενών και κελύφους του αεροσκάφους. Κατά την διάρκεια της πτήσης, η ροή του αέρα επάνω από τις οπές υποβοηθούσε την αποφυγή συσσώρευσης καυσίμου λόγω διαρροής ή υπολειπόμενων ατμών. Ομοίως, σε περίπτωση διάτρησης των δεξαμενών/ασκών από εχθρικά πυρά χωρίς αυτές να εκραγούν, το καύσιμο που θα διέρρεε διοχετευόταν μακριά από το αεροσκάφος συντομότερα ώστε να αποφευχθεί επικίνδυνη συγκέντρωση στο εσωτερικό του (στις πτέρυγες και στην άτρακτο).
Έρευνα για τα μοντέλα αεροσκαφών που διέθεταν όμοιο εξάρτημα
Οι οπές εξαερισμού/διαρροής στο Ju88 βρίσκονταν στην κάτω πλευρά κάθε πτέρυγας στο τμήμα μεταξύ των κινητήρων και της ένωσης των πτερύγων με την άτρακτο αλλά και στην οροφή των δύο κύριων (στις πτέρυγες) κοιλοτήτων των τροχών του συστήματος προσγείωσης, σε συνολικά τέσσερις θέσεις. Το τεχνικό προσωπικό του μουσείου (RAF Museum Cosford) εκτός από το Ju88, έλεγξε τα υπόλοιπα γερμανικά αεροσκάφη που διαθέτει (Me109, Me262, Me163, Me410, FW190, Fieseler Storch) καθώς και ένα Ju83 στο μουσείο του Hendon και σε κανένα δεν βρέθηκε κάποιο παρόμοιο εξάρτημα.
Διασπορά του ναυαγίου
Το αεροσκάφος φαίνεται ότι διαλύθηκε κατά την πρόσκρουση στην επιφάνεια: πιθανώς το ουραίο τμήμα, η άτρακτος και οι πτέρυγες αποκολλήθηκαν με το πρώτο να βυθίζεται σχετικά σύντομα και τις πτέρυγες να παρασύρονται στα ανοιχτά από τα ρεύματα που επικρατούν στην περιοχή, ενώ οι δύο κινητήρες λόγω της μεγάλης μάζας (μεγαλύτερη ορμή) και της μικρότερης επιφάνειας (μικρότερη οπισθέλκουσα) διένυσαν μεγαλύτερη απόσταση μέσα στο νερό, προς την ακτογραμμή. Ειδικά οι πτέρυγες ενδεχομένως διατήρησαν αυξημένη πλευστότητα λόγω των ενσωματωμένων δεξαμενών καυσίμου το οποίο είναι ελαφρύτερο από το νερό (χαμηλότερη πυκνότητα). Δεδομένου ότι στον βυθό βρίσκονται διεσπαρμένα διάφορα τμήματα του κελύφους, η άτρακτος ίσως διαλύθηκε σε μη άμεσα αναγνωρίσιμα μέρη που εκτείνονται σε αρκετά μεγάλη περιοχή. Σήμερα οι κινητήρες βρίσκονται σε βάθος -22μ. και -28μ. αντίστοιχα, ενώ το ουραίο τμήμα βρίσκεται σε βάθος -36μ. περίπου.
Ευχαριστούμε ιδιαίτερα το προσωπικό του μουσείου που ανταποκρίθηκε άμεσα και με μεγάλο ενδιαφέρον στην αναζήτηση πληροφοριών, ενώ πρέπει να σημειώσουμε ότι απέδειξε με τον καλύτερο τρόπο ότι υπηρετεί τον ρόλο του ως θεματοφύλακας της ιστορίας και αναμεταδότης της γνώσης.
Η έρευνα συνεχίζεται!
Έρευνα, επιμέλεια: Τηλέμαχος Μπεριάτος, 2014-2018
Air Navigation manual – Bοηθήματα πλοήγησης αεροσκαφών B’ Παγκοσμίου πολέμου
