Κείμενο: Νίκος Καρατζάς – Ιστορική έρευνα: Ηρακλής Ρούσσης, Νίκος Καρατζάς

 

 

Tο πρωινό της 20^ης Μαΐου 1941,  ξεκίνησε από τους Γερμανούς η επιχείρηση για την κατάληψη της Κρήτης με την ονομασία «Merkur» (Ερμής). Ίσως η πιο παράδοξη επιχείρηση του Β’ Παγκοσμίου πολέμου που βασίστηκε εξ ολοκλήρου σε δυνάμεις αέρος.

Στη μάχη για την κατάληψη της Κρήτης έλαβαν μέρος 1300 Γερμανικά αεροσκάφη όλων των τύπων.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 44% από το σύνολο των 10000 αλεξιπτωτιστών, σκοτώθηκαν στις πρώτες ημέρες της επιχείρησης. Ο Διοικητής του  ΧΙ Fliegerkorps (Γερμανικές αερομεταφερόμενες μονάδες) Αντιπτέραρχος Kurt Student (1890 –1978) παραδέχτηκε ότι η Κρήτη υπήρξε ο τάφος των Γερμανών Αλεξιπτωτιστών. Σαν προσωρινός διοικητής του νησιού, αμέσως μετά την παράδοση της Κρήτης στις 31 Μαΐου 1941, έδωσε διαταγή για βάναυσα αντίποινα εναντίον του ντόπιου πληθυσμού, με αποκορύφωμα την σφαγή στο Κοντοµαρί Χανίων όπου διαπράχτηκε η πρώτη µαζική εκτέλεση αµάχων στην κατεχόµενη Ευρώπη αλλά και για το ολοκαύτωμα της Κανδάνου Χανίων στις 2 Ιουνίου 1941.  

Κοντοµαρί Χανίων    Φωτογραφίες: Γερµανικό Οµοσπονδιακό Αρχείο

Στη διάρκεια της επιχείρησης οι απώλειες των Γερμανικών δυνάμεων ήταν μεγάλες. Σύμφωνα με τα βρετανικά αρχεία, κατεστράφησαν 220 αεροσκάφη ενώ 150 υπέστησαν σοβαρές ζημιές.

 

Ο όρμος της Σούδας δέχτηκε ισχυρούς βομβαρδισμούς καθώς αποτελούσε τη βάση του συμμαχικού στόλου.

Τα αντιαεροπορικά πυρά κατάφεραν να πλήξουν μεγάλο αριθμό Γερμανικών αεροπλάνων.

Από ομάδα δυτών πληροφορηθήκαμε για εντοπισμό ενός Γερμανικού αεροσκάφους στον όρμο της Σούδας σε βάθος περίπου 40 μέτρων. Από ομάδα δυτών πραγματοποιήθηκε έρευνα πεδίου με σκοπό την αποτύπωση, καταγραφή και ταυτοποίηση του ναυαγίου. Λόγω της κατάστασης του αεροσκάφους και του συνόλου των οργανισμών που ζουν πάνω σε αυτό (βένθος) ήταν δύσκολο να βρεθεί ο αριθμός κατασκευής του αεροσκάφους -WerkNo, ώστε να είναι ακριβής η ταυτοποίηση του.

 

Μελετώντας τα Γερμανικά και Βρετανικά αρχεία καθώς και τις αναφορές που υπάρχουν στα βιβλία του Jochen Prien, εικάζουμε ότι το ναυάγιο του αεροσκάφους που βρίσκεται βυθισμένο στην Σούδα είναι ένα Messerschmitt Bf 109-Ε7 με αριθμό κατασκευής Werk Νο 4173 (12/39) και πιλότο τον Berthold Jung.

Το αεροσκάφος άνηκε στην 5/JG 77 με βάση τους Μολάους, Λακωνίας και μετέπειτα το Μάλεμε της Κρήτης.

Βίντεο με αποσπάσματα από την επίσκεψη μας στα Χανιά με αφορμή την καταγραφή του Messerschmitt Bf 109 

Crete Project 2014

Σύμφωνα με τα αρχεία, στις 20 Μαΐου 1941 το αεροπλάνο δέχτηκε αντιαεροπορικά πυρά με αποτέλεσμα να υποστεί ανεπανόρθωτες βλάβες (πιθανή απώλεια δεξιού ημιπτερυγίου) αναγκάζοντας τον πιλότο να εγκαταλείψει το αεροσκάφος και να συλληφθεί από τις συμμαχικές δυνάμεις.

Berthold Jung, Oberstleutnant (Αντισμήναρχος)

Ο Berthold Jung, ήταν πιλότος του Γερμανικού Ναυτικού, ο οποίος πριν τον πόλεμο μετατέθηκε οικειοθελώς σε μοίρα καταδιωκτικών της Γερμανικής Αεροπορίας. Μετά την κατάρριψη του αεροσκάφους του στα Χανιά συνελήφθη από τους συμμάχους και μεταφέρθηκε σαν αιχμάλωτος πολέμου στη Αυστραλία μέχρι το 1947. Μετά την απελευθέρωση του επέστρεψε στην Στουτγάρδη όπου εργάστηκε σαν διερμηνέας. Μετέπειτα κατετάχθηκε στο μεταπολεμικά νεοσυσταθέν Γερμανικό Ναυτικό, φτάνοντας μέχρι τον βαθμό του Υποναύαρχου, ενώ μετά την αποστράτευσή του (1973) διετέλεσε Πρόεδρος του Γερμανικού Ερυθρού Σταυρού στο Κίελο. Έφυγε από τη ζωή το 1992.

Messerschmitt Bf 109

Ένα από τα καλύτερα καταδιωκτικά (καταδιωκτικά-ελαφριά βομβαρδιστικά) αεροσκάφη του 2^ου παγκοσμίου πολέμου, που κατατάσσεται στη λίστα των πέντε πιο επιτυχημένων μαχητικών στην ιστορία της αεροπορίας.

Σχεδιάστηκε από τον Willy Messerschmitt και τον Robert Lusser και κατασκευάστηκε από την Bayerishe Flugzeugwerke μετέπειτα Messerschmitt AG (1938). Την περίοδο 1939-1945 παρήχθησαν περίπου 30.500 αεροσκάφη, αριθμός που αποτελεί το 47% της συνολικής Γερμανικής παραγωγής αεροσκαφών στην διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η πρώτη πτήση πραγματοποιήθηκε το 1935, (Messerschmitt Bf 109 prototype «V1» = Versuchsflugzeug 1 = πειραματικό αεροσκάφος 1). Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το Bf 109 κατάφερε τις περισσότερες καταρρίψεις εχθρικών αεροσκαφών από κάθε άλλο αεροσκάφος.

Κατασκευάστηκαν συνολικά 12 σειρές παραγωγής (BF 109 A//B/C/D/E/F/G/H/K/T/Z) με διαφορετικούς επιμέρους εξοπλισμούς, θωρακίσεις, οπλικά συστήματα και αυτονομίες, προσαρμοσμένα στις ιδιαιτερότητες των επιμέρους θερέτρων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Στην μάχη για την κατάληψη της Κρήτης έλαβαν μέρος 90 αεροσκάφη Bf109 Ε3-Ε7 σειράς, επονομαζόμενης «Emil».

Ενδεικτικά, τα Bf 109 E7, σαν αυτό που βρίσκεται στον βυθό του όρμου της Σούδας έφεραν τον ακόλουθο οπλισμό:

• 2 Χ Rheinmetall-Borsig 17 MG 7.92mm τοποθετημένα πάνω από το κάλυμμα του κινητήρα.

•  2 Χ MG FF/Μ 20mm τοποθετημένα εντός των ημιπτερυγίων.
•  1 X MG FF/Μ 20mm στην πλήμνη της έλικας (σε κάποιες σειρές)

 

Messerschmitt Bf109 – Ε7  Χαρακτηριστικά αεροσκάφους

• Τύπος: Μονομελές Καταδιωκτικό

• Μήκος: 8.74 μ

• Εκπέτασμα: 9.86 μ

• Ύψος: 3.40 μ

• Επιφάνεια πτέρυγας: 16.16 τ.μ

• Βάρος: 2014 κιλά

• Κινητήρας: 1× Daimler-Benz DB 601N υδρόψυκτος V12, 1.200 hp

• Μέγιστη Ταχύτητα: 578 χλμ/ώρα στα 12,300 πόδια (3,749 μ)

• Μέγιστο Επιχειρησιακό Ύψος: 36,500 πόδια (11,125 μ)

• Αυτονομία: 600-850 χλμ ανάλογα με τον εξοπλισμό

Περισσότερες πληροφορίες στο λήμμα:
http://el.wikipedia.org/wiki/Messerschmitt_Bf_109

Η υποστήριξη των καταδύσεων έγινε από το καταδυτικό κέντρο Chania Diving.           Στις καταδύσεις έλαβαν μέρος οι δύτες: Αρετή Κομηνού, Ηρακλής Ρούσης, Αλεβιζάκης Κωνσταντίνος, Τάσος Χατζηλιάδης, Δημήτρης Ξανθάκης, Νικόλας Γιαννουλάκης, Νίκος Καρατζάς.

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους Νικόλα Γιαννουλάκη, Παναγιώτη Βαβίλη και Δημήτρη Κασιωτάκη για την πολύτιμη υποστήριξη και βοήθειά τους.

Βιβλιογραφία

•  Jochen Prien Geschichte des Jagdgeschwaders 77
  Teil 1 X. Einsatz im Balkanfeldzug und bei der Besetzung Kretas
• Air Borne Invasion of Crete  “The Battle of Crete, May 20 -June 1, 1941”, issued October 15, 1941.
• Warplanes of the Luftwaffe Combat Aircraft of Hitler’s Luftwaffe 1939-1945 David Donald
• ΓΕΣ/ΔΙΣ, Η Μάχη της Κρήτης, Αθήνα,1961