Βιβλιογραφία – Παραπομπές

Aviation-Arcaeology-logo

 

 

Ελληνόγλωσση Βιβλιογραφία – Greek Language References

  • Ιστορία της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας – Τόμος Δ’, 1941-1944,  Εκδόσεις Πολεμικής Αεροπορίας.
  • Ελληνική Αεροπορία, Συνοπτική Ιστορία 1908-1944, Εκδόσεις Πολεμικής Αεροπορίας.
  • Ιστορία της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας – Τόμος Β’, 1919-1929, Εκδόσεις Πολεμικής Αεροπορίας.
  • Όπλα και καταρρίψεις της Ελληνικής Αεροπορίας 1940 – 41, Νικόλαος Χριστοφίλης, Εκδόσεις Δούρειος Ίππος.
  • Η Αεροπορία στον Πόλεμο του ‘40, Υποπτεράρχου Ηλία Δ. Καρταλαμάκη
  • Ο αεροπορικός πόλεμος πάνω από την Ελλάδα 1940-1944, Γιάννης Τερνιώτης, Κωνσταντίνος Κανακάρης, Δημήτρης Γ. Μαρκαντωνάτος, Ηλίας Κ. Μαγκλίνης

 

 

Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία – English & German Language References

  • Die Deutsche Luftwaffe in Griecheland 1941-1945Byron Tesapsidis
  • Die Kriegsmarine in der Agais 1941-1944Byron Tesapsidis
  • Aircraft of the Luftwaffe 1935-1945 – An Illustrated Guide, Jean-Denis G.G. Lepage
  • War in the Aegean – The Campaign for the Eastern Mediterranean in World War II, Peter C. Smith
  • Operation Mercury – The Battle for Crete, 1941, John Sadler

  • Fighters over the Aegean, Brian Cull

  • KAMPFFLIEGER – Bombers of the Luftwaffe Vol.1- J Richard Smith & Eddie J Creek

 

Ιστοσελίδες Διαδικτύου – Online References

 

 

Forum

 

Blogs

Luftwaffenkommando Süd-Ost

Aviation-Arcaeology-logoLuftwaffenkommando Süd-Ost
31st August 1943

Air Ministry A.H.B. 6 Translation of Enemy Documents
In PRO Air 41 Monographs
Date Command Division Unit Location airfield Est. ‘S’ Main Type Notes

Close-range Tactical Reconnaissance (Nahaufklärungsgruppen)

31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab/ NAGr. 2 Greece 4 4 Bf 109 G-4 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2. / NAGr. 2 Greece 15 11 Bf 109 G-4 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 3. / NAGr. 2 Greece 10 9 Bf 110 G-2 –

Long-range Tactical Reconnaissance (Fernaufklärungsgruppen)

31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2.(F) / 123 Crete 17 10 Ju 88 D-5 / Bf 109 G-4 / Ju 86 R-1

Single-engine Day Fighters (Jagdgruppen)

31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab/ JG 27 Tanagra (Athens) Bf 109 G-6 Jafü Greichenland
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps IV. / JG 27 Tanagra (Athens)  Bf 109 G-6 Jafü Greichenland

Twin-engine Day Fighters (Zerstörergruppen)

31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 11. / ZG 26 Eleusis (Athens)  Ju 88 C-6

Dive-Bombers (Stukagruppen)

31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab / St.G 3 Rhodes 3 3 Ju 87 D-5 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps I. / St.G 3 Rhodes 40 35 Ju 87 D-5 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II. / St.G 3 Rhodes 32 30 Ju 87 D-5 –

Transport

31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps I. / TG 4 Greece 48 35 Ju 52/3m –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Pt. II. / TG 4 Greece 7 — Ju 52/3m –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps See Trans Sta. 1 Greece 11 5 Ju 52/3m See –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost Kdo. SO Trans Sta. Greece 3 3 Ju 52/3m –

Float-plane Reconaissance

31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2./ SAGr. 125 Greece & Crete 12 10 Ar 196 A-3 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab/ SAGr. 125 Greece & Crete 1 1 BV 138 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 1./ SAGr. 126 Greece & Crete 12 10 Ar 196 A-3 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2./ SAGr. 126 Greece & Crete 11 9 Ar 196 A-3 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 3./ SAGr. 126 Greece & Crete 10 5 Ar 196 A-3 –

Luftwaffenkommando Süd-Ost
20th October 1943
Air Ministry A.H.B. 6 Translation of Enemy Documents
In PRO Air 41 Monographs
Date Command Division Unit Location airfield Est. ‘S’ Main Type Notes

Close-range Tactical Reconnaissance (Nahaufklärungsgruppen)

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab/ NAGr. 2 Greece 3 2 Bf 109 G-4 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2. / NAGr. 2 Greece 11 10 Bf 109 G-4 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 3. / NAGr. 2 Greece 8 5 Bf 110 G-2 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 1. / NAGr. 12 Greece 12 4 Bf 109 G-4 –

Long-range Tactical Reconnaissance (Fernaufklärungsgruppen)

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2.(F) / 123 Crete  Ju 88 D-5 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Pt. 1.(F) / 122 Greece  Ju 88 T-1 –

Single-engine Day Fighters

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps III. / JG 27 Kalamaki (Athens) 30 28 Bf 109 G-6 Jafü Greichenland
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps IV. / JG 27 Kalamaki (Athens) 21 17 Bf 109 G-6 Jafü Greichenland

Twin-engine Day Fighters

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 11. / ZG 26 Eleusis (Athens) 4 3 Ju 88 C-6 –

Twin-engine Bombers

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II./KG 6 Salonika/Sedes 15 10 Ju 88 A-4 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II./KG 51 Salonika/Sedes 18 11 Ju 88 A-4 –

Dive-Bombers (Stukagruppen)

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab / SG 3 Rhodes 2 1 Ju 87 D-5 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps I. / SG 3 Rhodes 29 20 Ju 87 D-5 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II. / SG 3 Rhodes 25 20 Ju 87 D-5 –

Transport

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps I. / TG 4 Greece 41 29 Ju 52/3m –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II. / TG 4 Greece 48 36 Ju 52/3m –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps See Trans Sta. 1 Greece 10 9 Ju 52/3m See –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost Kdo. SO Trans Sta. Greece – – Ju 52/3m –

Float-plane Reconaissance

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2./ SAGr. 125 Greece & Crete 8 6 Ar 196 A-3 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab/ SAGr. 126 Greece & Crete 1 0 BV 138 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 1./ SAGr. 126 Greece & Crete 15 11 Ar 196 A-3 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2./ SAGr. 126 Greece & Crete 15 11 Ar 196 A-3 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 3./ SAGr. 126 Greece & Crete 8 6 Ar 196 A-3 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 4./ SAGr. 126 Greece & Crete 8 5 Ar 196 A-3 –
1.4.98

Luftwaffenkommando Süd-Ost
10th November 1943
Air Ministry A.H.B. 6 Translation of Enemy Documents
In PRO Air 41 Monographs
Date Command Division Unit Location airfield Est. ‘S’ Main Type Notes

Close-range Tactical Reconnaissance (Nahaufklärungsgruppen)

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab/ NAGr. 2 Greece ® Croatia 2 2 Bf 109 G-4 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2. / NAGr. 2 Greece ® Croatia 9 8 Bf 109 G-4 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 3. / NAGr. 2 Greece 8 5 Bf 110 G-2 –

Long-range Tactical Reconnaissance (Fernaufklärungsgruppen)

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 1.(F) / 122 Greece ® Croatia 6 4 Ju 88 T-1 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2.(F) / 123 Crete ® Croatia 12 7 Ju 88 D-5 & T-1 –

Single-engine Day Fighters

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost Jafü Greece Stab/ JG 27 Nîs ® Kalamaki 3 3 Bf 109 G-6 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost Jafü Greece III. / JG 27 Kalamaki & Maléme 35 33 Bf 109 G-6 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost Jafü Greece IV. / JG 27 Kalamaki 31 29 Bf 109 G-6 –

Twin-engine Day Fighters

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 11. / ZG 26 Eleusis (Athens) 16 10 Ju 88 C-6 –

Twin-engine Bombers

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab / LG 1 Eleusis (Athens) 1 1 Ju 88 A-4 Arrived
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps I. / LG 1 Eleusis (Athens) 14 10 Ju 88 A-4 Arrived
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps III. / LG 1 Eleusis (Athens) 34 28 Ju 88 A-4 Arrived
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II./KG 51 Salonika/Sedes 28 20 Ju 88 A-4 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 15. / KG 53 Croatia ® Megara (Greece) 7 3 Do 17 Z-2 Arrived
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 5. / KG 100 Tatoi (Athens) 10 8 Do 217 E-4 Arrived

Dive-Bombers (Stukagruppen)

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab / SG 3 Rhodes / Maritza 2 2 Ju 87 D-5 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps I. / SG 3 Rhodes ® Podgora (Croatia) 33 31 Ju 87 D-5 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II. / SG 3 Rhodes / Calato 26 22 Ju 87 D-5 –

Transport

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps I. / TG 4 Greece 42 33 Ju 52/3m –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II. / TG 4 Greece 41 37 Ju 52/3m –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps See Trans Sta. 1 Greece 19 5 Ju 52/3m See –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost – – – – – – – Kdo. SO Trans Sta. Greece – – Ju 52/3m –

Float-plane Reconaissance

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2./ SAGr. 125 Greece & Crete 6 6 Ar 196 A-3 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab/ SAGr. 126 Greece & Crete 1 1 BV 138 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 1./ SAGr. 126 Greece & Crete 12 8 Ar 196 A-3 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2./ SAGr. 126 Greece & Crete 12 7 Ar 196 A-3 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 3./ SAGr. 126 Greece & Crete 10 5 Ar 196 A-3 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 4./ SAGr. 126 Greece & Crete 9 7 Ar 196 A-3 –

Messerschmitt Bf 109-E7, Μάχη της Κρήτης

Aviation-Arcaeology-logo

Κείμενο: Νίκος Καρατζάς – Ιστορική έρευνα: Ηρακλής Ρούσσης, Νίκος Καρατζάς
 
 

Tο πρωινό της 20ης Μαΐου 1941,  ξεκίνησε από τους Γερμανούς η επιχείρηση για την κατάληψη της Κρήτης με την ονομασία «Merkur» (Ερμής). Ίσως η πιο παράδοξη επιχείρηση του Β’ Παγκοσμίου πολέμου που βασίστηκε εξ ολοκλήρου σε δυνάμεις αέρος.

Επιχείρηση “Ερμής”

Στη μάχη για την κατάληψη της Κρήτης έλαβαν μέρος 1300 Γερμανικά αεροσκάφη όλων των τύπων.

Aviation Archaeology in Greece

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 44% από το σύνολο των 10000 αλεξιπτωτιστών, σκοτώθηκαν στις πρώτες ημέρες της επιχείρησης. Ο Διοικητής του  ΧΙ Fliegerkorps (Γερμανικές αερομεταφερόμενες μονάδες) Αντιπτέραρχος Kurt Student (1890 –1978) παραδέχτηκε ότι η Κρήτη υπήρξε ο τάφος των Γερμανών Αλεξιπτωτιστών. Σαν προσωρινός διοικητής του νησιού, αμέσως μετά την παράδοση της Κρήτης στις 31 Μαΐου 1941, έδωσε διαταγή για βάναυσα αντίποινα εναντίον του ντόπιου πληθυσμού, με αποκορύφωμα την σφαγή στο Κοντοµαρί Χανίων όπου διαπράχτηκε η πρώτη µαζική εκτέλεση αµάχων στην κατεχόµενη Ευρώπη αλλά και για το ολοκαύτωμα της Κανδάνου Χανίων στις 2 Ιουνίου 1941.  

Κοντοµαρί Χανίων    Φωτογραφίες: Γερµανικό Οµοσπονδιακό Αρχείο

Κοντομάρι Χανίων

Στη διάρκεια της επιχείρησης οι απώλειες των Γερμανικών δυνάμεων ήταν μεγάλες. Σύμφωνα με τα βρετανικά αρχεία, κατεστράφησαν 220 αεροσκάφη ενώ 150 υπέστησαν σοβαρές ζημιές.

Aviation Archaeology in Greece 10

 

Ο όρμος της Σούδας δέχτηκε ισχυρούς βομβαρδισμούς καθώς αποτελούσε τη βάση του συμμαχικού στόλου.

Aviation Archaeology in Greece  11

Τα αντιαεροπορικά πυρά κατάφεραν να πλήξουν μεγάλο αριθμό Γερμανικών αεροπλάνων.

Aviation Archaeology in Greece  2Από ομάδα δυτών πληροφορηθήκαμε για εντοπισμό ενός Γερμανικού αεροσκάφους στον όρμο της Σούδας σε βάθος περίπου 40 μέτρων. Από ομάδα δυτών πραγματοποιήθηκε έρευνα πεδίου με σκοπό την αποτύπωση, καταγραφή και ταυτοποίηση του ναυαγίου. Λόγω της κατάστασης του αεροσκάφους και του συνόλου των οργανισμών που ζουν πάνω σε αυτό (βένθος) ήταν δύσκολο να βρεθεί ο αριθμός κατασκευής του αεροσκάφους -WerkNo, ώστε να είναι ακριβής η ταυτοποίηση του.

Aviation Archaeology in Greece  21

 

Μελετώντας τα Γερμανικά και Βρετανικά αρχεία καθώς και τις αναφορές που υπάρχουν στα βιβλία του Jochen Prien, εικάζουμε ότι το ναυάγιο του αεροσκάφους που βρίσκεται βυθισμένο στην Σούδα είναι ένα Messerschmitt Bf 109-Ε7 με αριθμό κατασκευής Werk Νο 4173 (12/39) και πιλότο τον Berthold Jung.

Το αεροσκάφος άνηκε στην 5/JG 77 με βάση τους Μολάους, Λακωνίας και μετέπειτα το Μάλεμε της Κρήτης.

Aviation Archaeology in Greece  17

Aviation Archaeology in Greece  5

Βίντεο με αποσπάσματα από την επίσκεψη μας στα Χανιά με αφορμή την καταγραφή του Messerschmitt Bf 109 

movie-camera

Crete Project 2014

Σύμφωνα με τα αρχεία, στις 20 Μαΐου 1941 το αεροπλάνο δέχτηκε αντιαεροπορικά πυρά με αποτέλεσμα να υποστεί ανεπανόρθωτες βλάβες (πιθανή απώλεια δεξιού ημιπτερυγίου) αναγκάζοντας τον πιλότο να εγκαταλείψει το αεροσκάφος και να συλληφθεί από τις συμμαχικές δυνάμεις.

Messerschmitt Bf 109 22

Berthold Jung, Oberstleutnant (Αντισμήναρχος)

Ο Berthold Jung, ήταν πιλότος του Γερμανικού Ναυτικού, ο οποίος πριν τον πόλεμο μετατέθηκε οικειοθελώς σε μοίρα καταδιωκτικών της Γερμανικής Αεροπορίας. Μετά την κατάρριψη του αεροσκάφους του στα Χανιά συνελήφθη από τους συμμάχους και μεταφέρθηκε σαν αιχμάλωτος πολέμου στη Αυστραλία μέχρι το 1947. Μετά την απελευθέρωση του επέστρεψε στην Στουτγάρδη όπου εργάστηκε σαν διερμηνέας. Μετέπειτα κατετάχθηκε στο μεταπολεμικά νεοσυσταθέν Γερμανικό Ναυτικό, φτάνοντας μέχρι τον βαθμό του Υποναύαρχου, ενώ μετά την αποστράτευσή του (1973) διετέλεσε Πρόεδρος του Γερμανικού Ερυθρού Σταυρού στο Κίελο. Έφυγε από τη ζωή το 1992.

Messerschmitt Bf 109

Ένα από τα καλύτερα καταδιωκτικά (καταδιωκτικά-ελαφριά βομβαρδιστικά) αεροσκάφη του 2ου παγκοσμίου πολέμου, που κατατάσσεται στη λίστα των πέντε πιο επιτυχημένων μαχητικών στην ιστορία της αεροπορίας.

Aviation Archaeology Greece26 Σχεδιάστηκε από τον Willy Messerschmitt και τον Robert Lusser και κατασκευάστηκε από την Bayerishe Flugzeugwerke μετέπειτα Messerschmitt AG (1938). Την περίοδο 1939-1945 παρήχθησαν περίπου 30.500 αεροσκάφη, αριθμός που αποτελεί το 47% της συνολικής Γερμανικής παραγωγής αεροσκαφών στην διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Messerschmitt  Bf109 αεροδρόμιο Μολάων Η πρώτη πτήση πραγματοποιήθηκε το 1935, (Messerschmitt Bf 109 prototype «V1» = Versuchsflugzeug 1 = πειραματικό αεροσκάφος 1). Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το Bf 109 κατάφερε τις περισσότερες καταρρίψεις εχθρικών αεροσκαφών από κάθε άλλο αεροσκάφος.

Κατασκευάστηκαν συνολικά 12 σειρές παραγωγής (BF 109 A//B/C/D/E/F/G/H/K/T/Z) με διαφορετικούς επιμέρους εξοπλισμούς, θωρακίσεις, οπλικά συστήματα και αυτονομίες, προσαρμοσμένα στις ιδιαιτερότητες των επιμέρους θερέτρων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Στην μάχη για την κατάληψη της Κρήτης έλαβαν μέρος 90 αεροσκάφη Bf109 Ε3-Ε7 σειράς, επονομαζόμενης «Emil».

Aviation Archaeology in Greece  1Ενδεικτικά, τα Bf 109 E7, σαν αυτό που βρίσκεται στον βυθό του όρμου της Σούδας έφεραν τον ακόλουθο οπλισμό:

  • 2 Χ Rheinmetall-Borsig 17 MG 7.92mm τοποθετημένα πάνω από το κάλυμμα του κινητήρα.
  •  2 Χ MG FF/Μ 20mm τοποθετημένα εντός των ημιπτερυγίων.
  •  1 X MG FF/Μ 20mm στην πλήμνη της έλικας (σε κάποιες σειρές)

Aviation Archaeology in Greece  18

 

Aviation Archaeology in Greece  16

Messerschmitt Bf109 – Ε7  Χαρακτηριστικά αεροσκάφους

  • Τύπος: Μονομελές Καταδιωκτικό
  • Μήκος: 8.74 μ
  • Εκπέτασμα: 9.86 μ
  • Ύψος: 3.40 μ
  • Επιφάνεια πτέρυγας: 16.16 τ.μ
  • Βάρος: 2014 κιλά
  • Κινητήρας: 1× Daimler-Benz DB 601N υδρόψυκτος V12, 1.200 hp
  • Μέγιστη Ταχύτητα: 578 χλμ/ώρα στα 12,300 πόδια (3,749 μ)
  • Μέγιστο Επιχειρησιακό Ύψος: 36,500 πόδια (11,125 μ)
  • Αυτονομία: 600-850 χλμ ανάλογα με τον εξοπλισμό
Περισσότερες πληροφορίες στο λήμμα:
http://el.wikipedia.org/wiki/Messerschmitt_Bf_109

Η υποστήριξη των καταδύσεων έγινε από το καταδυτικό κέντρο Chania Diving.           Στις καταδύσεις έλαβαν μέρος οι δύτες: Αρετή Κομηνού, Ηρακλής Ρούσης, Αλεβιζάκης Κωνσταντίνος, Τάσος Χατζηλιάδης, Δημήτρης Ξανθάκης, Νικόλας Γιαννουλάκης, Νίκος Καρατζάς.

Aviation Archaeology Crete team

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους Νικόλα Γιαννουλάκη, Παναγιώτη Βαβίλη και Δημήτρη Κασιωτάκη για την πολύτιμη υποστήριξη και βοήθειά τους.

Βιβλιογραφία

  •  Jochen Prien Geschichte des Jagdgeschwaders 77
    Teil 1 X. Einsatz im Balkanfeldzug und bei der Besetzung Kretas
  • Air Borne Invasion of Crete  “The Battle of Crete, May 20 -June 1, 1941”, issued October 15, 1941.
  • Warplanes of the Luftwaffe Combat Aircraft of Hitler’s Luftwaffe 1939-1945 David Donald
  • ΓΕΣ/ΔΙΣ, Η Μάχη της Κρήτης, Αθήνα,1961