Junkers- Ju52, Κέα

Aviation-Arcaeology-logo

Επιμέλεια – κείμενο: Νίκος Καρατζάς   Φωτογραφίες: Αρετή Κομηνού

Greek flag

Στα πλαίσια του KDE που πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2008, που αφορούσε το μέχρι τότε «Άγνωστο Ναυάγιο της Κέας» μετέπειτα “S/S Burdigala”  εντοπίστηκε πολύ κοντά στο πεδίο δραστηριοτήτων γερμανικό αεροσκάφος τύπου Junkers   Ju52 . Ίσως το πιο “καλοδιατηρημένο” αεροπλάνο Β’ Π.Π που έχει βρεθεί στις Ελληνικές θάλασσες. Το μεταγωγικό αεροσκάφος  Ju-52,  με αριθμό κατασκευής Werk #6590, βυθίστηκε το 1943, μετά από προσθαλάσσωση που πραγματοποίησε βορειοδυτικά της Κέας λόγω προβλημάτων τροφοδοσίας. Το ναυάγιο του αεροσκάφους βρίσκεται στο βάθος των 65 μέτρων.

Απόσπασμα από την ιστοσελίδα S/S Burdigala Project

Η ταυτότητα της «Θείας Γιού» της Κέας (το όνομα προέρχεται από το Tante Ju, γερμανικό χαϊδευτικό όνομα, που είχαν δώσει οι Γερμανοί πιλότοι και αλεξιπτωτιστές στα Junkers 52) αποκαλύφθηκε μέσω της καταχώρησης ρουτίνας ενός διασωστικού γερμανικού αεροπλάνου, τύπου Dornier 24 (Werknummer 3214), το οποίο από τις 13 Αυγούστου του 1943 ανήκε στην γερμανική Μοίρα Θαλάσσιας Διάσωσης 7 (Seenotstaffel 7), με έδρα το Φάληρο. Σύμφωνα με την καταχώρηση αυτή, το διασωστικό Dornier 24 στις 6 Σεπτεμβρίου του 1943, με πλήρωμα τους Leutnant Pfaffendorf, Oberfeldwebel Becker, Feldwebel Steinbock, Feldwebel Bohnke, Obergefreiter Rausch και Feldwebel Lind, έλαβε μέρος στην έρευνα και διάσωση ενός Junkers 52, με αριθμό κατασκευής (Werknummer) 6590, του I/TG 4, δηλαδή της Πρώτης Σμηναρχίας (I = Erste Gruppe) της Μεταγωγικής Πτέρυγας 4 (TG 4 = Transportgeschwader 4) το οποίο είχε έδρα του το Καλαμάκι στην περιοχή του Σαρωνικού. Το αεροπλάνο είχε χαθεί μετά από προσθαλάσσωση στα βορειοδυτικά της Κέας, λόγω προβλημάτων τροφοδοσίας των κινητήρων με καύσιμα. Από τους επιβαίνοντες, στο Junkers 52, ένας απωλέσθη και δυο τραυματίσθηκαν, όλοι οι υπόλοιποι μεταφέρθηκαν σώοι στην Αθήνα.


«Το αεροπλάνο, του οποίου ο άξονας έχει κατεύθυνση νοτιοδυτική και το βαθύτερο σημείο του βρίσκεται στα 68 μέτρα, είναι άψογο. Δεν έχει κανένα σπάσιμο, δεν του λείπει κανένα μέρος και έχει τρεις κινητήρες, εκ των οποίων ο ρυγχαίος είναι γερμένος προς τον βυθό αλλά παραμένει ακόμα ενωμένος με την άτρακτο του αεροσκάφους. Το αεροπλάνο φέρει οπλισμό, εντοπίσαμε ένα πολυβόλο, και στο επάνω τμήμα του, στην σκεπή, διακρίνεται ο κενός χώρος της φρακτής, το σκέπασμα της οποίας βρίσκεται πεσμένο στον βυθό, ακριβώς δίπλα από την αριστερή πλευρά της ατράκτου του αεροσκάφους. Πιθανώς από την φρακτή αποβιβάστηκαν οι επιβαίνοντες μετά την προσθαλάσσωση του αεροπλάνου».

 

junkers_logo

Η εταιρεία Junkers Flugzeug und Motorenwerke A.G ιδρύθηκε το 1895 από τον Hugo Junkers. Η σημαντικότερη ίσως γερμανική εταιρεία παραγωγής αεροσκαφών με καινοτόμες ιδέες για την εποχή της, δημιούργησε και ταυτόχρονα εξέλιξε τα πιο επιτυχημένα μεταλλικά αεροσκάφη της Luftwaffe.

 

Η εταιρεία Junkers η οποία αρχικά κατασκεύαζε θερμοσίφωνες, ξεκίνησε την παραγωγή πολεμικών αεροσκαφών την δεκαετία του 1930. Ίσως το πιο γνωστό “μοντέλο” της εταιρίας να ήταν το Ju87, γνωστό σαν STUKA. Βομβαρδιστικό καθέτου εφορμήσεως, που υπήρξε από τα ισχυρότερα όπλα της Luftwaffe. Το σημαντικότερο και το πιο επιτυχημένο κατά πολλούς ήταν το Ju88. Ελαφρύ βομβαρδιστικό με πολλαπλούς ρόλους και φυσικά αρκετές εκδόσεις Ju 188, Ju 388, που καμία από αυτές δεν μπόρεσε να ξεπεράσει τις δυνατότητες και τελικά να αντικαταστήσει το αρχικό μοντέλο. H Junkers επίσης ήταν αυτή που κατασκεύαζε από το 1920 τους κινητήρες JUMO (Junkers Motoren). Ήταν η πρώτη Γερμανική εταιρεία που κατασκεύασε σύγχρονους κινητήρες κατάλληλους για αεροπορική χρήση.Ο πρώτος κινητήρας της Junkers ήταν ο JUMO 211. Μετά το τέλος του πολέμου η εταιρεία Junkers ενώθηκε με την εταιρεία Messerschmitt-Bölkow-Blohm (ΜΒΒ) όπου ασχολήθηκαν με την έρευνα σχετικά με το μέλλον της αεροδιαστημικής μεταφοράς.

 

 

Η κατασκευή του Ju52 ξεκίνησε το 1930, σαν μονοκινητήριο αεροσκάφος (Ju52/1m). Αργότερα για να αυξηθεί η ιπποδύναμη αλλά και η επιχειρησιακή δυνατότητα του αεροσκάφους τοποθετήθηκαν επιπλέον δυο κινητήρες στα φτερά (Ju52/3m).
Η πρώτη πτήση με την μορφή αυτή, δηλαδή σαν τρικινητήριο αεροσκάφος πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 1931. Ήταν εφοδιασμένο με τρεις κινητήρες Pratt & Whitney 525 ή 550 HP, ανάλογα με την χρήση και την σειρά του αεροσκάφους. Αργότερα τοποθετήθηκαν μηχανές BMW τύπου 123Α-3, 132Τ/-2 με ισχύει 725 και 830 ίππους αντίστοιχα. Κατασκευάστηκαν περίπου 5000 Ju52.

Στο τέλος του πολέμου μόνο 50 από αυτά είχαν πτητική ικανότητα!!
Το Ju52 είχε πολλαπλούς ρόλους και απόδειξη είναι οι περίπου 13 παραλλαγές του βασικού μοντέλου.
Η βασική του χρήση ήταν μεταγωγικό αεροσκάφος. Χρησιμοποιήθηκε ακόμα σαν βομβαρδιστικό (Ju 52/3mg3e),για την ρίψη αλεξιπτωτιστών, εμπορικό, για τις απογειώσεις ανεμοπλάνων και πολλές άλλες.
Η παραγωγή των Ju52 σταμάτησε στις αρχές του 1945.

Χαρακτηριστικά αεροσκάφους

Διαστάσεις
Άνοιγμα φτερών: 29.49 μέτρα
Επιφάνεια φτερών: 110.5 τ/μ
Μήκος: 18.9 μέτρα
Ύψος: 5.54 μέτρα

Οπλισμός: 2 Χ MG 7,9 χιλιοστά
Βόμβες: 500 κιλά

Ταχύτητα (See Level): 270 – 295 kph
Ταχύτητα ταξιδίου: 209 kph

Πλήρωμα: 2-4
Αριθμός επιβατών: 18 ή 12 φορεία

 


 

Στις καταδύσεις έλαβαν μέρος οι:

Αρετή Κομηνού (Φωτογραφίες πεδίου), Αντώνης Γράφας, Κώστας Κατσαρός, Νίκος Καρατζάς.


Πληροφορίες – Παραπομπές:

Aircraft of WWII, General Editor: Jim Winchester, 2004
Fighting Aircraft of World War II, Editor: Karen Leverington.
Aircraft of WWII, Stewart Wilson, 1998
World War II Airplanes Volume 1, Enzo Angelucci, Paolo Matricardi Διαδίκτυο
S/S Burdigala Project

 

Text in English: Pierre Kosmidis

pierrekosmidis.blogspot.gr

enlish flag

The Ju-52 located close to Kea Island, Greece, is among the most well-preserved WW2 aircraft that have ever been found in the Greek seas.The Ju-52, with construction number Werk # 6590, was lost in 1943 after ditching northwest of Kea. The wreck of the aircraft is located at the depth of 65 meters.

This specific “Tante Ju” (the name comes from the German nickname for the Junkers 52) was discovered through a routine report of a Dornier 24 (Werknummer 3214), which from August 13, 1943, belonged to the German Maritime Rescue Squadron 7 (Seenotstaffel 7), based in Faliro, Athens, Greece. According to this entry, the Dornier 24 on September 6, 1943, took part in the search and rescue of a Junkers 52, with serial number (Werknummer) 6590, the I/TG 4, i.e. the First Group (I=Erste Gruppe) of Transport Wing 4 (TG 4 = Transportgeschwader 4).

The aircraft was lost after ditching in the northwest of Kea, because of engine fuel problems. The crew and passengers were transferred to Athens, with the loss of one person and two injured. 

“The aircraft, whose axis is pointing south and its deepest point is at about 68 meters, is intact. There is no break, no parts missing. The aircraft was carrying weapons, we spotted a machine gun, and at the upper part of the fuselage the lid is open. Probably, the passengers exited through this hatch, after the Ju52 ditched at sea.”

Aircraft Features

The Junkers Ju 52 is a German trimotor transport aircraft manufactured from 1931 to 1952. It saw both civilian and military service during the 1930s and 1940s. In a military role, it flew with the Luftwaffe as a troop and cargo transport and briefly as a medium bomber.

Hitler used a Ju 52 for campaigning in the 1932 German election, preferring flying to transport by train. After he became Chancellor of Germany in 1933, Hitler was provided with a personal Ju 52. Named Immelmann II after the World War I ace Max Immelmann.

In 1934, Junkers received orders to produce a bomber version of the Ju 52/3m to serve as interim equipment for the bomber units. Two bomb bays were fitted, capable of holding up to 3,300 lb of bombs while defensive armament consisted of two MG 15 machine guns. The bomber could be easily converted to serve in the transport role.

The Ju 52 first saw military service in the Spanish Civil War against the Spanish Republic. As a bomber, it participated in the bombing of Guernica. No more of the bomber variant were built after this war though it was again used as a bomber during the bombing of Warsaw in September 1939. The Luftwaffe then relied on the Ju 52 for transport roles during World War II, including paratroop drops. The first major operation for the aircraft was in the attack on Denmark and Norway on 9 April 1940. Later, Ju 52’s participated in the attack on the Netherlands on 10 May 1940, where they were deployed in the first large-scale air attack with paratroops in history.

After the invasion of Crete in 1941, the Ju 52 was relegated to transport supplies in and wounded out of combat zones such as Stalingrad. A total of 4845 were built.

Dimensions

Wingspan: 29.49 meters

Wing area: 110.5 SQ/m

Length: 18.9 meters

Height: 5.54 meters

Armament: 2 x MG 7,9 millimeters

Bombs: 500 kg

Speed (See Level): 270 – 295 kph

Travel Speed: 209 kph

 Crew: 2-4

Number of passengers 18 or 12 stretchers

Diving Team: Areti Kominou (Photos), Antonis Grafas, Kostas Katsaros, Nikos Karatzas

Luftwaffenkommando Süd-Ost

Aviation-Arcaeology-logoLuftwaffenkommando Süd-Ost
31st August 1943

Air Ministry A.H.B. 6 Translation of Enemy Documents
In PRO Air 41 Monographs
Date Command Division Unit Location airfield Est. ‘S’ Main Type Notes

Close-range Tactical Reconnaissance (Nahaufklärungsgruppen)

31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab/ NAGr. 2 Greece 4 4 Bf 109 G-4 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2. / NAGr. 2 Greece 15 11 Bf 109 G-4 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 3. / NAGr. 2 Greece 10 9 Bf 110 G-2 –

Long-range Tactical Reconnaissance (Fernaufklärungsgruppen)

31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2.(F) / 123 Crete 17 10 Ju 88 D-5 / Bf 109 G-4 / Ju 86 R-1

Single-engine Day Fighters (Jagdgruppen)

31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab/ JG 27 Tanagra (Athens) Bf 109 G-6 Jafü Greichenland
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps IV. / JG 27 Tanagra (Athens)  Bf 109 G-6 Jafü Greichenland

Twin-engine Day Fighters (Zerstörergruppen)

31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 11. / ZG 26 Eleusis (Athens)  Ju 88 C-6

Dive-Bombers (Stukagruppen)

31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab / St.G 3 Rhodes 3 3 Ju 87 D-5 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps I. / St.G 3 Rhodes 40 35 Ju 87 D-5 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II. / St.G 3 Rhodes 32 30 Ju 87 D-5 –

Transport

31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps I. / TG 4 Greece 48 35 Ju 52/3m –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Pt. II. / TG 4 Greece 7 — Ju 52/3m –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps See Trans Sta. 1 Greece 11 5 Ju 52/3m See –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost Kdo. SO Trans Sta. Greece 3 3 Ju 52/3m –

Float-plane Reconaissance

31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2./ SAGr. 125 Greece & Crete 12 10 Ar 196 A-3 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab/ SAGr. 125 Greece & Crete 1 1 BV 138 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 1./ SAGr. 126 Greece & Crete 12 10 Ar 196 A-3 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2./ SAGr. 126 Greece & Crete 11 9 Ar 196 A-3 –
31.08.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 3./ SAGr. 126 Greece & Crete 10 5 Ar 196 A-3 –

Luftwaffenkommando Süd-Ost
20th October 1943
Air Ministry A.H.B. 6 Translation of Enemy Documents
In PRO Air 41 Monographs
Date Command Division Unit Location airfield Est. ‘S’ Main Type Notes

Close-range Tactical Reconnaissance (Nahaufklärungsgruppen)

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab/ NAGr. 2 Greece 3 2 Bf 109 G-4 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2. / NAGr. 2 Greece 11 10 Bf 109 G-4 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 3. / NAGr. 2 Greece 8 5 Bf 110 G-2 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 1. / NAGr. 12 Greece 12 4 Bf 109 G-4 –

Long-range Tactical Reconnaissance (Fernaufklärungsgruppen)

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2.(F) / 123 Crete  Ju 88 D-5 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Pt. 1.(F) / 122 Greece  Ju 88 T-1 –

Single-engine Day Fighters

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps III. / JG 27 Kalamaki (Athens) 30 28 Bf 109 G-6 Jafü Greichenland
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps IV. / JG 27 Kalamaki (Athens) 21 17 Bf 109 G-6 Jafü Greichenland

Twin-engine Day Fighters

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 11. / ZG 26 Eleusis (Athens) 4 3 Ju 88 C-6 –

Twin-engine Bombers

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II./KG 6 Salonika/Sedes 15 10 Ju 88 A-4 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II./KG 51 Salonika/Sedes 18 11 Ju 88 A-4 –

Dive-Bombers (Stukagruppen)

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab / SG 3 Rhodes 2 1 Ju 87 D-5 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps I. / SG 3 Rhodes 29 20 Ju 87 D-5 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II. / SG 3 Rhodes 25 20 Ju 87 D-5 –

Transport

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps I. / TG 4 Greece 41 29 Ju 52/3m –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II. / TG 4 Greece 48 36 Ju 52/3m –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps See Trans Sta. 1 Greece 10 9 Ju 52/3m See –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost Kdo. SO Trans Sta. Greece – – Ju 52/3m –

Float-plane Reconaissance

20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2./ SAGr. 125 Greece & Crete 8 6 Ar 196 A-3 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab/ SAGr. 126 Greece & Crete 1 0 BV 138 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 1./ SAGr. 126 Greece & Crete 15 11 Ar 196 A-3 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2./ SAGr. 126 Greece & Crete 15 11 Ar 196 A-3 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 3./ SAGr. 126 Greece & Crete 8 6 Ar 196 A-3 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 4./ SAGr. 126 Greece & Crete 8 5 Ar 196 A-3 –
1.4.98

Luftwaffenkommando Süd-Ost
10th November 1943
Air Ministry A.H.B. 6 Translation of Enemy Documents
In PRO Air 41 Monographs
Date Command Division Unit Location airfield Est. ‘S’ Main Type Notes

Close-range Tactical Reconnaissance (Nahaufklärungsgruppen)

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab/ NAGr. 2 Greece ® Croatia 2 2 Bf 109 G-4 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2. / NAGr. 2 Greece ® Croatia 9 8 Bf 109 G-4 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 3. / NAGr. 2 Greece 8 5 Bf 110 G-2 –

Long-range Tactical Reconnaissance (Fernaufklärungsgruppen)

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 1.(F) / 122 Greece ® Croatia 6 4 Ju 88 T-1 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2.(F) / 123 Crete ® Croatia 12 7 Ju 88 D-5 & T-1 –

Single-engine Day Fighters

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost Jafü Greece Stab/ JG 27 Nîs ® Kalamaki 3 3 Bf 109 G-6 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost Jafü Greece III. / JG 27 Kalamaki & Maléme 35 33 Bf 109 G-6 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost Jafü Greece IV. / JG 27 Kalamaki 31 29 Bf 109 G-6 –

Twin-engine Day Fighters

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 11. / ZG 26 Eleusis (Athens) 16 10 Ju 88 C-6 –

Twin-engine Bombers

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab / LG 1 Eleusis (Athens) 1 1 Ju 88 A-4 Arrived
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps I. / LG 1 Eleusis (Athens) 14 10 Ju 88 A-4 Arrived
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps III. / LG 1 Eleusis (Athens) 34 28 Ju 88 A-4 Arrived
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II./KG 51 Salonika/Sedes 28 20 Ju 88 A-4 –
20.10.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 15. / KG 53 Croatia ® Megara (Greece) 7 3 Do 17 Z-2 Arrived
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 5. / KG 100 Tatoi (Athens) 10 8 Do 217 E-4 Arrived

Dive-Bombers (Stukagruppen)

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab / SG 3 Rhodes / Maritza 2 2 Ju 87 D-5 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps I. / SG 3 Rhodes ® Podgora (Croatia) 33 31 Ju 87 D-5 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II. / SG 3 Rhodes / Calato 26 22 Ju 87 D-5 –

Transport

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps I. / TG 4 Greece 42 33 Ju 52/3m –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps II. / TG 4 Greece 41 37 Ju 52/3m –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps See Trans Sta. 1 Greece 19 5 Ju 52/3m See –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost – – – – – – – Kdo. SO Trans Sta. Greece – – Ju 52/3m –

Float-plane Reconaissance

10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2./ SAGr. 125 Greece & Crete 6 6 Ar 196 A-3 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps Stab/ SAGr. 126 Greece & Crete 1 1 BV 138 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 1./ SAGr. 126 Greece & Crete 12 8 Ar 196 A-3 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 2./ SAGr. 126 Greece & Crete 12 7 Ar 196 A-3 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 3./ SAGr. 126 Greece & Crete 10 5 Ar 196 A-3 –
10.11.43 Lkdo. Süd-Ost X. Fl. Kps 4./ SAGr. 126 Greece & Crete 9 7 Ar 196 A-3 –

Messerschmitt Bf 109-E7, Μάχη της Κρήτης

Aviation-Arcaeology-logo

Κείμενο: Νίκος Καρατζάς – Ιστορική έρευνα: Ηρακλής Ρούσσης, Νίκος Καρατζάς
 
 

Tο πρωινό της 20ης Μαΐου 1941,  ξεκίνησε από τους Γερμανούς η επιχείρηση για την κατάληψη της Κρήτης με την ονομασία «Merkur» (Ερμής). Ίσως η πιο παράδοξη επιχείρηση του Β’ Παγκοσμίου πολέμου που βασίστηκε εξ ολοκλήρου σε δυνάμεις αέρος.

Επιχείρηση “Ερμής”

Στη μάχη για την κατάληψη της Κρήτης έλαβαν μέρος 1300 Γερμανικά αεροσκάφη όλων των τύπων.

Aviation Archaeology in Greece

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 44% από το σύνολο των 10000 αλεξιπτωτιστών, σκοτώθηκαν στις πρώτες ημέρες της επιχείρησης. Ο Διοικητής του  ΧΙ Fliegerkorps (Γερμανικές αερομεταφερόμενες μονάδες) Αντιπτέραρχος Kurt Student (1890 –1978) παραδέχτηκε ότι η Κρήτη υπήρξε ο τάφος των Γερμανών Αλεξιπτωτιστών. Σαν προσωρινός διοικητής του νησιού, αμέσως μετά την παράδοση της Κρήτης στις 31 Μαΐου 1941, έδωσε διαταγή για βάναυσα αντίποινα εναντίον του ντόπιου πληθυσμού, με αποκορύφωμα την σφαγή στο Κοντοµαρί Χανίων όπου διαπράχτηκε η πρώτη µαζική εκτέλεση αµάχων στην κατεχόµενη Ευρώπη αλλά και για το ολοκαύτωμα της Κανδάνου Χανίων στις 2 Ιουνίου 1941.  

Κοντοµαρί Χανίων    Φωτογραφίες: Γερµανικό Οµοσπονδιακό Αρχείο

Κοντομάρι Χανίων

Στη διάρκεια της επιχείρησης οι απώλειες των Γερμανικών δυνάμεων ήταν μεγάλες. Σύμφωνα με τα βρετανικά αρχεία, κατεστράφησαν 220 αεροσκάφη ενώ 150 υπέστησαν σοβαρές ζημιές.

Aviation Archaeology in Greece 10

 

Ο όρμος της Σούδας δέχτηκε ισχυρούς βομβαρδισμούς καθώς αποτελούσε τη βάση του συμμαχικού στόλου.

Aviation Archaeology in Greece  11

Τα αντιαεροπορικά πυρά κατάφεραν να πλήξουν μεγάλο αριθμό Γερμανικών αεροπλάνων.

Aviation Archaeology in Greece  2Από ομάδα δυτών πληροφορηθήκαμε για εντοπισμό ενός Γερμανικού αεροσκάφους στον όρμο της Σούδας σε βάθος περίπου 40 μέτρων. Από ομάδα δυτών πραγματοποιήθηκε έρευνα πεδίου με σκοπό την αποτύπωση, καταγραφή και ταυτοποίηση του ναυαγίου. Λόγω της κατάστασης του αεροσκάφους και του συνόλου των οργανισμών που ζουν πάνω σε αυτό (βένθος) ήταν δύσκολο να βρεθεί ο αριθμός κατασκευής του αεροσκάφους -WerkNo, ώστε να είναι ακριβής η ταυτοποίηση του.

Aviation Archaeology in Greece  21

 

Μελετώντας τα Γερμανικά και Βρετανικά αρχεία καθώς και τις αναφορές που υπάρχουν στα βιβλία του Jochen Prien, εικάζουμε ότι το ναυάγιο του αεροσκάφους που βρίσκεται βυθισμένο στην Σούδα είναι ένα Messerschmitt Bf 109-Ε7 με αριθμό κατασκευής Werk Νο 4173 (12/39) και πιλότο τον Berthold Jung.

Το αεροσκάφος άνηκε στην 5/JG 77 με βάση τους Μολάους, Λακωνίας και μετέπειτα το Μάλεμε της Κρήτης.

Aviation Archaeology in Greece  17

Aviation Archaeology in Greece  5

Βίντεο με αποσπάσματα από την επίσκεψη μας στα Χανιά με αφορμή την καταγραφή του Messerschmitt Bf 109 

movie-camera

Crete Project 2014

Σύμφωνα με τα αρχεία, στις 20 Μαΐου 1941 το αεροπλάνο δέχτηκε αντιαεροπορικά πυρά με αποτέλεσμα να υποστεί ανεπανόρθωτες βλάβες (πιθανή απώλεια δεξιού ημιπτερυγίου) αναγκάζοντας τον πιλότο να εγκαταλείψει το αεροσκάφος και να συλληφθεί από τις συμμαχικές δυνάμεις.

Messerschmitt Bf 109 22

Berthold Jung, Oberstleutnant (Αντισμήναρχος)

Ο Berthold Jung, ήταν πιλότος του Γερμανικού Ναυτικού, ο οποίος πριν τον πόλεμο μετατέθηκε οικειοθελώς σε μοίρα καταδιωκτικών της Γερμανικής Αεροπορίας. Μετά την κατάρριψη του αεροσκάφους του στα Χανιά συνελήφθη από τους συμμάχους και μεταφέρθηκε σαν αιχμάλωτος πολέμου στη Αυστραλία μέχρι το 1947. Μετά την απελευθέρωση του επέστρεψε στην Στουτγάρδη όπου εργάστηκε σαν διερμηνέας. Μετέπειτα κατετάχθηκε στο μεταπολεμικά νεοσυσταθέν Γερμανικό Ναυτικό, φτάνοντας μέχρι τον βαθμό του Υποναύαρχου, ενώ μετά την αποστράτευσή του (1973) διετέλεσε Πρόεδρος του Γερμανικού Ερυθρού Σταυρού στο Κίελο. Έφυγε από τη ζωή το 1992.

Messerschmitt Bf 109

Ένα από τα καλύτερα καταδιωκτικά (καταδιωκτικά-ελαφριά βομβαρδιστικά) αεροσκάφη του 2ου παγκοσμίου πολέμου, που κατατάσσεται στη λίστα των πέντε πιο επιτυχημένων μαχητικών στην ιστορία της αεροπορίας.

Aviation Archaeology Greece26 Σχεδιάστηκε από τον Willy Messerschmitt και τον Robert Lusser και κατασκευάστηκε από την Bayerishe Flugzeugwerke μετέπειτα Messerschmitt AG (1938). Την περίοδο 1939-1945 παρήχθησαν περίπου 30.500 αεροσκάφη, αριθμός που αποτελεί το 47% της συνολικής Γερμανικής παραγωγής αεροσκαφών στην διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Messerschmitt  Bf109 αεροδρόμιο Μολάων Η πρώτη πτήση πραγματοποιήθηκε το 1935, (Messerschmitt Bf 109 prototype «V1» = Versuchsflugzeug 1 = πειραματικό αεροσκάφος 1). Στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το Bf 109 κατάφερε τις περισσότερες καταρρίψεις εχθρικών αεροσκαφών από κάθε άλλο αεροσκάφος.

Κατασκευάστηκαν συνολικά 12 σειρές παραγωγής (BF 109 A//B/C/D/E/F/G/H/K/T/Z) με διαφορετικούς επιμέρους εξοπλισμούς, θωρακίσεις, οπλικά συστήματα και αυτονομίες, προσαρμοσμένα στις ιδιαιτερότητες των επιμέρους θερέτρων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Στην μάχη για την κατάληψη της Κρήτης έλαβαν μέρος 90 αεροσκάφη Bf109 Ε3-Ε7 σειράς, επονομαζόμενης «Emil».

Aviation Archaeology in Greece  1Ενδεικτικά, τα Bf 109 E7, σαν αυτό που βρίσκεται στον βυθό του όρμου της Σούδας έφεραν τον ακόλουθο οπλισμό:

  • 2 Χ Rheinmetall-Borsig 17 MG 7.92mm τοποθετημένα πάνω από το κάλυμμα του κινητήρα.
  •  2 Χ MG FF/Μ 20mm τοποθετημένα εντός των ημιπτερυγίων.
  •  1 X MG FF/Μ 20mm στην πλήμνη της έλικας (σε κάποιες σειρές)

Aviation Archaeology in Greece  18

 

Aviation Archaeology in Greece  16

Messerschmitt Bf109 – Ε7  Χαρακτηριστικά αεροσκάφους

  • Τύπος: Μονομελές Καταδιωκτικό
  • Μήκος: 8.74 μ
  • Εκπέτασμα: 9.86 μ
  • Ύψος: 3.40 μ
  • Επιφάνεια πτέρυγας: 16.16 τ.μ
  • Βάρος: 2014 κιλά
  • Κινητήρας: 1× Daimler-Benz DB 601N υδρόψυκτος V12, 1.200 hp
  • Μέγιστη Ταχύτητα: 578 χλμ/ώρα στα 12,300 πόδια (3,749 μ)
  • Μέγιστο Επιχειρησιακό Ύψος: 36,500 πόδια (11,125 μ)
  • Αυτονομία: 600-850 χλμ ανάλογα με τον εξοπλισμό
Περισσότερες πληροφορίες στο λήμμα:
http://el.wikipedia.org/wiki/Messerschmitt_Bf_109

Η υποστήριξη των καταδύσεων έγινε από το καταδυτικό κέντρο Chania Diving.           Στις καταδύσεις έλαβαν μέρος οι δύτες: Αρετή Κομηνού, Ηρακλής Ρούσης, Αλεβιζάκης Κωνσταντίνος, Τάσος Χατζηλιάδης, Δημήτρης Ξανθάκης, Νικόλας Γιαννουλάκης, Νίκος Καρατζάς.

Aviation Archaeology Crete team

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους Νικόλα Γιαννουλάκη, Παναγιώτη Βαβίλη και Δημήτρη Κασιωτάκη για την πολύτιμη υποστήριξη και βοήθειά τους.

Βιβλιογραφία

  •  Jochen Prien Geschichte des Jagdgeschwaders 77
    Teil 1 X. Einsatz im Balkanfeldzug und bei der Besetzung Kretas
  • Air Borne Invasion of Crete  “The Battle of Crete, May 20 -June 1, 1941”, issued October 15, 1941.
  • Warplanes of the Luftwaffe Combat Aircraft of Hitler’s Luftwaffe 1939-1945 David Donald
  • ΓΕΣ/ΔΙΣ, Η Μάχη της Κρήτης, Αθήνα,1961