[cryout-button-color url=”#” color=”#47AFFF”]Savoia-Marchetti SM79[/cryout-button-color]
Φωτογραφίες: Αρετή Κομηνού
Photos: Areti Kominou
Tag Archives: Ναυάγια αεροσκαφών
Bristol Beaufighter, Ιθάκη
Κείμενο: Μάκης Σωτηρόπουλος, Νίκος Καρατζάς
The Ithaki Beaufighter Pilot Arthur Geater
Reginald Arthur Geater joined the SAAF in the early forties, qualified as a twin engine pilot and served for a long period as instructor. He subsequently served in 27 transport/maritime squadron, flying Venturas and Dakotas. He was eventually sent to Italy in mid 1944 for operational service with 19 squadron, flying the rocket firing Bristol Beaufighter. During his operational service he flew mostly sorties to targets in the Balkans. Missions consisted of rocket attacks against enemy shipping, -motorised transports, -gun emplacements, -buildings and rolling stock….. more: Arthur Geater
H έρευνα για τον εντοπισμό του Bauefighter ξεκίνησε από το Aquatic Diving Team με επικεφαλής τον Μάκη Σωτηρόπουλο έπειτα από πληροφορίες του Γιώργου Καρέλα και κατοίκων της Ιθάκης.
Η έρευνα εντοπισμού διήρκεσε τρία χρόνια καθώς οι πιθανές τοποθεσίες πτώσεις του αεροσκάφους κάλυπταν μεγάλη θαλάσσια έκταση.
Με την βοήθεια εξελιγμένου Side Scan Sonar σαρώθηκε τμηματικά η βορειοανατολική πλευρά της Ιθάκης με αποτέλεσμα τον εντοπισμό του αεροσκάφους.
Το Bristol 156 Beaufighter MkVI με s/n: KV930/V εντοπίστηκε στις ακτές της Ιθάκης. Το μοναδικό κομμάτι που αποκολλήθηκε είναι ένα τμήμα από το ουραίου τμήμα του αεροσκάφους.
Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1944 και ώρα 17:05, το Beaufighter της 19 SAAF, δέχτηκε αντιαεροπορικά πυρά. Από τις βολές των αντιαεροπορικών προκλήθηκε φωτιά στον δεξιό κινητήρα με αποτέλεσμα την αναγκαστική προσθαλάσσωση κοντά στο νησί της Ιθάκης.
Το πλήρωμα του αεροσκάφους F/Lt. RA Geater (πιλότος) και F/O Stanley W Dellow (πλοηγός) διασώθηκαν με σχεδία από κατοίκους του νησιού.
Η απώλεια του Beaufighter Mκ VI, s/n KV930/V αναφέρεται στον κατάλογο Beaufighter losses in Greece 1941-1946 που επιμελήθηκε ο Μανώλης Μπαρδάνης.
Φωτογραφία από το Beau κατά την επίθεση στην Ιθάκη σε γερμανικό Siebel Ferry. Αργότερα πραγματοποίησε προσθαλάσσωση σε γειτονικό κόλπο.
Βίντεο του ναυαγίου στο σύνδεσμο: Bristol Beaufighter
Χρήσιμα link: WW2 Beaufighter Pilot Arthur Geater
Junkers – Ju88, Πατραϊκός
Κείμενο: Γιώργος Καρέλας
Επιμέλεια ιστορικής τεκμηρίωσης : Μανώλης Μπαρδάνης
Στους κύκλους των αυτοδυτών της Πάτρας υπήρχε η φήμη ότι στο βυθό του Αντιρρίου στους πρόποδες του βουνού Παλιοβούνα βρίσκεται βυθισμένο ένα αεροπλάνο.
Η δική μου έρευνα είχε ήδη ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια και η πρώτη αναγνωριστική κατάδυση πραγματοποιήθηκε από την ξηρά στη θέση Ρίζα μπροστά στις παιδικές κατασκηνώσεις . Η έρευνα στη θάλασσα δεν απέδωσε η ιστορική έρευνα όμως έδειξε ότι όντως ένα αεροπλάνο είχε πέσει φλεγόμενο στην περιοχή του Αντιρρίου.
Καθημερινή φύλλο της 7.4.1941 απόσπασμα που αναφέρεται η πτώση του Junkers 88
Στις 6 Απριλίου 1941 η Γερμανία κήρυξε τον πόλεμο σε Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα και αμέσως επιτέθηκε.
Οι εφημερίδες της εποχής γράφουν ότι η Ελλάδα αμύνεται και πάλι δια του πάτριου εδάφους. Η Καθημερινή της 7ης Απριλίου φιλοξενεί το 163 Πολεμικό ανακοινωθέν του Γενικού Στρατηγείου όπου μεταξύ των άλλων Ελληνικών επιτυχιών αναφέρεται η πτώση ενός Γερμανικού βομβαρδιστικού στην περιοχή του Αντιρρίου.
Το σκάφος έπεσε φλεγόμενο και όπως αναφέρεται, δύο Γερμανοί αεροπόροι απανθρακώθηκαν.Την περίοδο αυτή η Ελληνική αεροπορία είχε τεθεί εκτός μάχης αφού τα λιγοστά πεπαλαιωμένα Ελληνικά αεροσκάφη που είχαν πολεμήσει ηρωικά είτε είχαν καταρριφθεί, είτε είχαν τεθεί εκτός μάχης λόγω βλαβών…
Λίγα Βρετανικά Spitfire είχαν αναλάβει την προσπάθεια αναχαίτισης της Γερμανικής προέλασης στην Ελλάδα.
Ο υποσμηναγός Peter Townley Dowding τρίτος από αριστερά μαζί με άλλους πιλότους της μοίρας 80 κάπου στην Ελλάδα τους πρώτους μήνες του 1941.
Στις 15.00 απογευματινή της 6ης Απριλίου ο υποσμηναγός Peter Townley Dowding (Βρετανός άσσος του πολέμου με πολλές καταρρίψεις στο ενεργητικό του) ειδοποιήθηκε ότι Γερμανικά βομβαρδιστικά πλησίαζαν την Αθήνα. Όταν έφτασε κοντά σε αυτά τα κυνήγησε κατά μήκος του Κορινθιακού κόλπου και αντάλλαξε πυρά με τους πυροβολητές των βομβαρδιστικών. Το Hurricane του Dowding δέχθηκε κάποιες σφαίρες πριν κατορθώσει να καταρρίψει ένα βομβαρδιστικό που έπεσε στη θάλασσα κοντά στην Πάτρα (όπως αναφέρεται στη σελίδα http://surfcity.kund.dalnet.se/commonwealth_dowding.htm )και είχε σαν αποτέλεσμα τη σύλληψη του κυβερνήτη του βομβαρδιστικού Fritz Dreyer και δύο εκ των μελών του πληρώματος.
Βομβαρδιστικό αεροσκάφος Junkers 88
Το δεύτερο μέρος της έρευνας στη θάλασσα έγινε λίγα χρόνια αργότερα από την πρώτη απόπειρα, με τη βοήθεια φουσκωτού σκάφους. Έγιναν τρεις καταδύσεις σε μέρος που μου υποδείχθηκε από ψαροντουφεκά που είχε δει κομμάτια από αεροπλάνο σε μικρό βάθος μπροστά στην Παλιοβούνα. Αμέσως μετά την είσοδό μας στο νερό στην πρώτη μας κατάδυση πέσαμε απάνω σε μια έλικα αεροσκάφους στα 11 μέτρα. Υπήρχαν και κάποια κομμάτια από το κουβούκλιο του πιλοτηρίου τα οποία όταν τα ξανα-αναζητήσαμε δεν καταφέραμε να τα εντοπίσουμε. Στη συνέχεια ερευνήσαμε το βυθό σε βάθη 30-40 μέτρων, βάθος που σύμφωνα με τους «αυτόπτες» είχαν δει το αεροπλάνο. Συνήθως στις καταδύσεις αυτές ελάμβαναν μέρος τέσσερις αυτοδύτες ερευνώντας το βυθό σε παράλληλη διάταξη σε απόσταση που υπήρχε οπτική επαφή του ενός από τον άλλο (μέρες με καλή σχετικά ορατότητα) είτε απλώνοντας μίτο και κολυμπώντας επίσης παράλληλα (μέρες με κακή ορατότητα) . Οι έρευνές μας πάντως δεν απέδωσαν. Οι ψαράδες που πλησιάσαμε με το σκάφος και ρωτήσαμε είπαν ότι ναι μεν το αεροπλάνο έπεσε στη θάλασσα αλλά στη συνέχεια εκτινάχτηκε περί τα 400 μέτρα και κατέληξε φλεγόμενο στην ακτή, κοντά στις παιδικές κατασκηνώσεις. Αποφάσισα να πάω και να ρωτήσω πους ντόπιους κατοίκους της περιοχής και κατά προτίμηση να βρω κάποιον ηλικιωμένο. Τελικά οι ηλικιωμένοι βρέθηκαν και όλοι επιβεβαίωσαν όσα είχα ακούσει από τους ψαράδες. Το αεροπλάνο είχε πέσει στην ξηρά.
-
Αναφορές για αεροπλάνα που κατέπεσαν στον Πατραϊκό κόλπο κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσμίου πολέμου
-Στις 2 Απριλίου 1941 Ιταλικό βομβαρδιστικό Cant του 106 Gruppo με κυβερνήτη τον Tenente Mario Bozzi χτυπήθηκε από το Hurricane του Βρετανού άσσου Vernon Woodward και κατέπεσε στην περιοχή Μεσολογγίου. Το πλήρωμα διασώθηκε χρησιμοποιώντας την πλαστική λέμβο του αεροσκάφους.
http://surfcity.kund.dalnet.se/commonwealth_woodward.htm http://www.aircrewremembered.com/Kracker/LuftwaffeAxisPilots.html-Γερμανικό αεροσκάφος Arado της 126ης σμηναρχίας ναυτικής υποστήριξης καταρρίφθηκε στον Πατραϊκό κόλπο στις 17 Σεπτεμβρίου 1943. Πιθανότατα έπεσε μετά από επίθεση του δέχθηκε από 2 Beaufighter της Raf της 227 Μοίρας με πληρώματα το πρώτο τον Καναδό υποσμηναγό Πέρσι Γκίν και τον σμηνία Τίμοθι Μπάρετ και το δεύτερο με πιλότο τον Καναδό υποσμηναγό Ντ. Άντερσον και τον υποσμηναγό Τ.Τίμονς.
Από το βιβλίο του Anthony Rogers Tο Ολίσθημα του Τσώρτσιλ εκδ. Ιωλκός σελ. 76 -Στις 5.10.1943 Γερμανικό Messerschmitt Bf-109κατέπεσε στον Πατραϊκό. Ο κυβερνήτης του υποσμηναγός Alfred Kluss σκοτώθηκε πηγή http://www.luftwaffe.be/miajg27.htmlΣτις 8 Οκτωβρίου 1943 ένα Αμερικανικό βομβαρδιστικό Michel B 25 της Νοτιοαφρικανικής 321ης μοίρας κατέπεσε στην περιοχή της Παναγοπούλας μετά από επιτυχημένο βομβαρδισμό στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας. Ο κυβερνήτης του αεροπλάνου James Buckner Fisher διασώθηκε μετά την προσθαλάσσωση και αιχμαλωτίστηκε όντας τραυματίας. Μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης το Νοέμβριο του 1943 όπου παρέμεινε σχεδόν 2 χρόνια. Την κατάρριψη χρεώθηκε η διάσημη Γερμανική μοίρα Jagdgeschwader 27 που είχε βάση στην Τυνησία.
Συγκεκριμένα στη σελίδα http://www.cieldegloire.com/jg_027c.php αναφέρεται και το όνομα του Γερμανού πιλότου (Kurt Hoppe)
Ο κινητήρας του βομβαρδιστικού μπλέχτηκε στα δίχτυα μηχανότρατας το 2005 και ανελκύστηκε και πλέον βρίσκεται στο μουσείο της Πολεμικής μας αεροπορίας στο Τατόι.
Κατάφερα να επικοινωνήσω με τον γιο του κυβερνήτη James Fisher που κατοικεί σήμερα στο Colorado των ΗΠΑ όπου μου εξιστόρησε τα παραπάνω που επίσης έχει δημοσιεύσει στο διαδίκτυο. (www.merkki.com/guestbook2005page1.htm)
Παραθέτω επίσης τις καταθέσεις πιλότων βομβαρδιστικού του σμήνους που παρακολούθησαν την κατάρριψη και σχετικό σκίτσο. Οι πληροφορίες περιέχονται στις αρχειοθετημένες αναφορές για απώλειες πληρωμάτων και αεροσκαφών ( ΜΑCR) της USAAF με κωδικό αεροσκάφους 42-64675, της Αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας. (αρχείο Μανώλη Μπαρδάνη)
- Eyewitness Accounts: Joyce, Bryan A., 2Lt, navigator, 448th BS 2nd Lieut. Bryan A. Joyce, 0-798814, navigator of the No. 2 plane (42-64668), 4th element of the 4th flight, commented as follows: “From the astrodome, I observed plane 42-64675, which was two elements in front of us, make a sharp turn of 180° and head back toward another B-25 which was falling behind and quickly losing altitude after an attack by enemy fighters. It seemed to me that Plane 675, in which Lt. Fisher was the pilot, slightly overshot his second 180° turn and when once again heading in the same direction we were, the plane was several hundred yards behind the damaged B-25 and was quickly gaining on him. Enemy fighters began to attack both of the planes behind the formation; the damaged B-25 went into the water and plane 675 pulled back up to rejoin our formation. His right engine was feathered and he continued to gain on us as we were only flying 150 mph. When we approached the narrows just before reaching Cape Avia, we were attacked by a fresh bunch of enemy fighters. Plane 675 had not quite reached our element and was the main prey for the aggressive fighters. The bomber began to lose altitude quickly and was forced to make a water landing with the fighters still attacking. There were splashes from bullets all around the bomber as the landing was made but none after the plane had stopped. The plane was still afloat when I last saw it. There was a slight haze and soon the plane could not be seen at all. I plotted the position where the plane landed in the water on my map.”
- Eyewitness Accounts: Morris, Raymond A., T/Sgt, engineer-gunner, 448th BS/Sgt. Raymond Morris, 34202342, the tail gunner in the No. 3 Plane (41-12926), 4th element of the 4th flight, said: “I saw plane 42-64675 pass by the tail of our plane going in the opposite direction. He was heading for the other B-25 that had fallen back after an attack on our formation by enemy fighters. Plane 675 went on slightly behind the damaged bomber and then made a 180° turn back in our direction. At this time, the enemy fighters began to attack both of the bombers behind the formation. I tried to cover both of the planes with my tail gun but they were out of range. I saw the other bomber hit the water and explode. I was busy with attacking fighters for a moment and when I again looked at plane 675, the right engine was feathered and it was closing the gap between us. Before he had a chance to rejoin us, the formation was again attacked by enemy fighters. Several of the fighters picked plane 675 for their target. Plane 675 began to lose altitude and went into the water. It appeared that a good landing was made as the plane did not burn or fall apart when hitting. As we pulled away, I could see the plane floating on the water but couldn’t watch it for long because of more fighter attacks on our element which kept me very busy. When I again looked at the water, we were too far away to see if the aircraft was yet floating.”
Την ίδια μέρα αναφέρεται και η κατάρριψη ενός Αμερικανικού LOCKHEED P-38 Lightning 6-8 χιλιόμετρα Βόρεια -Βορειοδυτικά του ακρωτηρίου Πάπας.
http://en.wikipedia.org/wiki/Lockheed_P-38_Lightning η αναφορά υπάρχει στη σελίδα http://www.cieldegloire.com/jg_027c.php
H κατάρριψη έγινε από τον Γερμανό άσσο Fritz Gromotka http://www.cieldegloire.com/001_gromotka_f.php
Ο Γερμανός πιλότος την ίδια μέρα κατέριψε και ένα ακόμα Αμερικανικό βομβαρδιστικό Β25 στον Κορινθιακό κόλπο.
Το κείμενο είναι αναδημοσίευση από το blog: O Άγνωστος Πατραϊκός
Β-25 Mitchell 1942 – 1945
Απώλειες αεροσκαφών Β-25 Mitchell 1942 – 1945.
Επιμέλεια: Μανώλης Μπαρδάνης
Απώλειες αεροσκαφών Β-24 Liberator 1942 -1945
Απώλειες αεροσκαφών Β-24 Liberator 1942 -1945.
Πηγή: aces.safarikovi.org
Ιθάκη – Εντοπισμός νέων ευρημάτων στον βυθό
Τα συντρίμμια του αεροσκάφους βρίσκονται βυθισμένα στο Ακρωτήριο Άγιος Ιωάννης Ιθάκης.
Στο βυθό βρίσκονται τρία τμήματα σε κάποια απόσταση μεταξύ τους, τα οποία περιλαμβάνουν δύο κινητήρες και το ουραίο τμήμα του αεροσκάφους. Μετά από έρευνα που πραγματοποίησε ο Τηλέμαχος Μπεριάτος εξετάζεται το ενδεχόμενο τα συντρίμμια να ανήκουν σε γερμανικό αεροσκάφος Junkers Ju 88.
Tο πηδάλιο (rudder), ο κάθετος σταθεροποιητής (horizontalstabilizer), οι εξυψωτήρες (elevators) και το ακροπτέρυγο (wing tip) έχουν αποκολληθεί, αλλά οι διαστάσεις διατομής της ατράκτου στο σημείο ένωσης με την ουρά, οι αναλογίες του οριζόντιου σταθεροποιητή και η θέση του πηδαλίου είναι μερικές λεπτομέρειες που συγκλίνουν στον τύπο.
ToJu88 σχεδιάστηκε για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ενός μέσου βομβαρδιστικού με υψηλές ταχύτητες ενώ ταυτόχρονα να έχει την δυνατότητα καθέτων εφορμήσεων. Ο σχεδιασμός ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1936, με υπεύθυνους τους WH Evers και Alfred Gassner.
Το πρωτότυπο του Junkers Ju 88Α / Ju 88V12 πέταξε για πρώτη φορά στις 21 Δεκεμβρίου, 1936, με κινητήρες από την Daimler-Benz DB 600A, με απόδοση 1.000 ίππων. Δυστυχώς κατά την δοκιμή το πρωτότυπο συνετρίβη. Ένα χρόνο μετά, τον Σεπτέμβριο του 1937, ολοκληρώθηκε ένα νέο πρωτότυπο στο οποίο χρησιμοποιήθηκαν κινητήρες Junkers Jumo 211, με απόδοση 1.200 ίππων.
Το πρωτότυπο Ju 88 τον Μάρτιο του 1939 θέτει, ορίζει, νέο ρεκόρ μεταφέροντας 2 τόνους σε μία κυκλική διαδρομή 1000 χιλιομέτρων με μέση ωριαία ταχύτητα 320mph/517kph.
Η Junkers Flugzeug und Motorenwerke AG σταμάτησε την παραγωγή το 1945. Η συνολική παραγωγή του Ju88 έφτασε τα 10.774 αεροσκάφη.
Η κατάδυση από όπου προέρχονται οι υποβρύχιες φωτογραφίες πραγματοποιήθηκε το 2001 από τους Χρήστο Μπαρούχα, Μάκη Σωτηρόπουλο και Νίκο Καρατζά.
Εντοπισμός νέων ευρημάτων στον βυθό
Κατά την διάρκεια καταδυτικής εξόρμησης σε εντοπισμένο αεροπορικό ναυάγιο Β’ Π.Π. στις ακτές της Ιθάκης, ο συνάδελφος και φίλος Γιώργος Σακελλαρίου εντόπισε και φωτογράφησε τμήμα του αεροσκάφους που δεν είχε τύχει προσοχής μέχρι σήμερα.
Σε συνέχεια προηγούμενων προσπαθειών αναγνώρισης του αεροσκάφους σύμφωνα με τα τμήματα που έχουν εντοπιστεί στον βυθό, κατόπιν συγκριτικής ανάλυσης αριθμού κινητήρων, διαστάσεων και αναλογιών του ουραίου τμήματος και επιχειρησιακών αναφορών που αφορούν την δράση των πολεμικών αεροσκαφών στην περιοχή κατά την διάρκεια του πολέμου (δημοσίευση: https://aviationarchaeology.gr/?p=521 ), και χάρη στην ευγενική ανταπόκριση του RAF Museum Cosford (www.rafmuseum.org.uk) το οποίο διατηρεί ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα πλήρη αεροσκάφη Junkers (συγκεκριμένα το «Ju 88 R-1, Werk Nr. 360043»), έγινε δυνατή η άμεση ταύτιση του ευρήματος ως διάταξη οπών εξαερισμού/διαρροής των δεξαμενών καυσίμου, οι οποίες στο Junkers Ju88 ήταν εύκαμπτες (τύπου ασκού) αυτοσφραγιζόμενες, τοποθετημένες στις πτέρυγες και στην άτρακτο.
Φωτο: Courtesy of George Sakellariou
Φωτο: Courtesy of RAF Museum Cosford
Φωτο: Courtesy of RAF Museum Cosford 
Φωτο: Courtesy of RAF Museum Cosford 
Αρχή λειτουργίας του συστήματος
Κατά την πλήρωση των δεξαμενών οι ασκοί που τις αποτελούσαν διαστέλονταν ελαφρά και οι οπές εξαερισμού επέτρεπαν την διαφυγή του αέρα από τον χώρο μεταξύ δεξαμενών και κελύφους του αεροσκάφους. Κατά την διάρκεια της πτήσης, η ροή του αέρα επάνω από τις οπές υποβοηθούσε την αποφυγή συσσώρευσης καυσίμου λόγω διαρροής ή υπολειπόμενων ατμών. Ομοίως, σε περίπτωση διάτρησης των δεξαμενών/ασκών από εχθρικά πυρά χωρίς αυτές να εκραγούν, το καύσιμο που θα διέρρεε διοχετευόταν μακριά από το αεροσκάφος συντομότερα ώστε να αποφευχθεί επικίνδυνη συγκέντρωση στο εσωτερικό του (στις πτέρυγες και στην άτρακτο).
Έρευνα για τα μοντέλα αεροσκαφών που διέθεταν όμοιο εξάρτημα
Οι οπές εξαερισμού/διαρροής στο Ju88 βρίσκονταν στην κάτω πλευρά κάθε πτέρυγας στο τμήμα μεταξύ των κινητήρων και της ένωσης των πτερύγων με την άτρακτο αλλά και στην οροφή των δύο κύριων (στις πτέρυγες) κοιλοτήτων των τροχών του συστήματος προσγείωσης, σε συνολικά τέσσερις θέσεις. Το τεχνικό προσωπικό του μουσείου (RAF Museum Cosford) εκτός από το Ju88, έλεγξε τα υπόλοιπα γερμανικά αεροσκάφη που διαθέτει (Me109, Me262, Me163, Me410, FW190, Fieseler Storch) καθώς και ένα Ju83 στο μουσείο του Hendon και σε κανένα δεν βρέθηκε κάποιο παρόμοιο εξάρτημα.
Διασπορά του ναυαγίου
Το αεροσκάφος φαίνεται ότι διαλύθηκε κατά την πρόσκρουση στην επιφάνεια: πιθανώς το ουραίο τμήμα, η άτρακτος και οι πτέρυγες αποκολλήθηκαν με το πρώτο να βυθίζεται σχετικά σύντομα και τις πτέρυγες να παρασύρονται στα ανοιχτά από τα ρεύματα που επικρατούν στην περιοχή, ενώ οι δύο κινητήρες λόγω της μεγάλης μάζας (μεγαλύτερη ορμή) και της μικρότερης επιφάνειας (μικρότερη οπισθέλκουσα) διένυσαν μεγαλύτερη απόσταση μέσα στο νερό, προς την ακτογραμμή. Ειδικά οι πτέρυγες ενδεχομένως διατήρησαν αυξημένη πλευστότητα λόγω των ενσωματωμένων δεξαμενών καυσίμου το οποίο είναι ελαφρύτερο από το νερό (χαμηλότερη πυκνότητα). Δεδομένου ότι στον βυθό βρίσκονται διεσπαρμένα διάφορα τμήματα του κελύφους, η άτρακτος ίσως διαλύθηκε σε μη άμεσα αναγνωρίσιμα μέρη που εκτείνονται σε αρκετά μεγάλη περιοχή. Σήμερα οι κινητήρες βρίσκονται σε βάθος -22μ. και -28μ. αντίστοιχα, ενώ το ουραίο τμήμα βρίσκεται σε βάθος -36μ. περίπου.
Ευχαριστούμε ιδιαίτερα το προσωπικό του μουσείου που ανταποκρίθηκε άμεσα και με μεγάλο ενδιαφέρον στην αναζήτηση πληροφοριών, ενώ πρέπει να σημειώσουμε ότι απέδειξε με τον καλύτερο τρόπο ότι υπηρετεί τον ρόλο του ως θεματοφύλακας της ιστορίας και αναμεταδότης της γνώσης.
Η έρευνα συνεχίζεται!
Έρευνα, επιμέλεια: Τηλέμαχος Μπεριάτος, 2014-2018
USAAF Manual
Τεχνικά εγχειρίδια, εγχειρίδια πτήσης, εκπαιδευτικά εγχειρίδια αμερικάνικων αεροσκαφών
- B-24D Liberator Flight Manual Μπορείτε να ‘κατεβάσετε’ το αρχείο σε μορφή PDF από το Aviation Archaeology Library
- B-25 Pilot Training Manual Μπορείτε να ‘κατεβάσετε’ το αρχείο σε μορφή PDF από το Aviation Archaeology Library
- B-26 Pilot Training Manual Μπορείτε να ‘κατεβάσετε’ το αρχείο σε μορφή PDF από το Aviation Archaeology Library
Air Navigation manual αεροσκαφών B’ Παγκοσμίου πολέμου
Air Navigation manual – Bοηθήματα πλοήγησης αεροσκαφών B’ Παγκοσμίου πολέμου
- Air Navigation manual– Army Air force Training Command. Μπορείτε να ‘κατεβάσετε’ το αρχείο σε μορφή PDF από το Aviation Archaeology Library
- Patin Peilanlage – Παρουσίαση του μηχανισμού εύρεσης και χάραξης πορείας Patin που έφεραν τα γερμανικά αεροσκάφη.
Savoia Marchetti – SM79
The Savoia-Marchetti SM.79 Sparviero (Italian for “Sparrowhawk”) was a three-engined Italian medium bomber with a wood-and-metal structure. Originally designed as a fast passenger aircraft, this low-wing monoplane, in the years 1937–39, set 26 world records that qualified it for some time as the fastest medium bomber in the world. It first saw action during the Spanish Civil War and flewon all fronts in which Italy was involved during World War II. It became famous and achieved many successes as a torpedo bomber in the Mediterranean theater.
The SM.79 was an outstanding aircraft and was certainly the best-known Italian aeroplane of World War II. It was easily recognizable due to its distinctive fuselage dorsal “hump”, and was well liked by its crews who nicknamed it Gobbo Maledetto (“damned hunchback”). It was the most widely produced Italian bomber of World War II, with some 1,300 built, remaining in Italian service until 1952.
During the WW2, the Italian airplanes or seaplanes at first they used torpedoes from the Regia Marina used by the MAS, in diameter 450 mm, 5.75 m length and weight 900 kg with 200 kg warhead. The S. 79 SPARVIERO was chosen as most able to perform the launch maneuver.
Later the great size, the lack of maneuverability, the need to get closer to the target and the presence of the enemy fighters advised to create special torpedoes nicknamed silurotti, of smaller length (about 3 m.), and of less weight (about 450 kg.) but with the same explosive (about 200 kg. of TNT), which could permit to defend themselves from the attacks of the enemy fighters. [1]
Ιταλικό βομβαρδιστικό από τον Β’ Π.Π., Savoia Marchetti S.Μ.79 ΙΙΙ (BIS), (σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις) είναι ένας ακόμα τύπος αεροπλάνου που βρίσκεται βυθισμένο στο νησί του Πόρου στον Αργοσαρωνικό, σε βάθος 60 μέτρων.
Ο εντοπισμός του σημαντικού αυτού ναυαγίου ανήκει στον επαγγελματία δύτη Νούλη Σπουρλάκο. Την ιδιαίτερα σημαντική πληροφορία μας είχε μεταδώσει εδώ και καιρό ο Νίκος Νικολόπουλος των Ionian Divers, τον οποίο και ευχαριστούμε για την εμπιστοσύνη του.
Την πληροφορία επιβεβαίωσε ο Βασίλης Μεντόγιαννης κατά την διαμονή του στον Πόρο, πέρυσι ενώ συμμετείχε σε ερευνητική αποστολή του Ινστιτούτου Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών και της Εφορίας Εναλίων Αρχαιοτήτων, στο Μόδι.
Η ομάδα που έκανε την πρώτη τεκμηρίωση του αεροσκάφους, με φωτογράφιση, και βιντεοσκόπηση, αποτελούνταν από τους Γιώργο Καρέλα, Βασίλη Μεντόγιαννη, Κωνσταντίνο Μηλιώνη, Δημήτρη Στράτο και Μαρία Λιβανού.
H ταυτοποίηση του αεροσκάφους έγινε από τον Γιώργο Καρέλα, Βασίλη Μεντόγιαννη και David Mc Donald. Οι πληροφορίες προήλθαν από το αρχείο του Ιστορικού ερευνητή Ferdinando D’Amico.
Οι φωτογραφίες προέρχονται από τις καταδύσεις ομάδας του Aviation Archaeology in Greece. Την ομάδα αποτελούσαν οι: Αρετή Κομηνού (φωτογραφία), Χρήστος Τσιπόκας, Τάσος Χατζηλιάδης, Νίκος Καρατζάς.
Κείμενο: Γιώργος Καρέλας
Το ναυάγιο του Πόρου είναι το με εργοστασιακό αριθμό MM.22293 Savoia Marchetti 79bis και κατασκευάστηκε από την εταιρεία SIAI-Marchetti, το έτος 1940 Ήταν ένα από τα 79 αεροπλάνα του τύπου αυτού που παρήχθησαν μαζικά την περίοδο εκείνη. http://en.wikipedia.org/wiki/SIAI-Marchetti
Το αεροσκάφος αυτό παραδόθηκε στο Gruppo Aerosiluranti “Buscaglia” στις 2 Ιουνίου του 1944 με πολλές μετατροπές από το αρχικά κατασκευασθέν που έγιναν μετά τον Σεπτέμβριο του 1943 σύμφωνα με τις προδιαγραφές των S 79bis.
Το βράδυ της 4ης Αυγούστου 1944 το αεροσκάφος με κυβερνήτη τον Marcello Perina, συγκυβερνήτη τον Gianfranco Neri , μηχανικό τον Marcello Manfrino, ασυρματιστή τον Giuseppe Apolloni και πυροβολητή τον Franco Zanchi απογειώθηκε από το αεροδρόμιο της Ελευσίνας μαζί με άλλα 7 αεροπλάνα του Gruppo με στόχο να πλήξουν συμμαχική νηοπομπή αποτελούμενη από 30 εμπορικά πλοία συνοδευόμενα από 4 πολεμικά βορειοδυτικά της πόλεως Πτολεμαΐς της Λιβύης. (σημερινή Ad Dirsyah).
Λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν μόνο 3 αεροσκάφη του Gruppo μπόρεσαν να εντοπίσουν το κομβόι και μάλιστα κατάφεραν να πλήξουν το εμπορικό πλοίο Samsylarna (τύπου Liberty).
Σύμφωνα με το ημερολόγιο της μονάδας 5 αεροπλάνα επέστρεψαν με ασφάλεια, ένα προσγειώθηκε στην Κρήτη και ένα αγνοούνταν σε θαλάσσια περιοχή κοντά στην Κρήτη. Το τελευταίο που έλαβε μέρος στην επιχείρηση είναι το αεροπλάνο του Πόρου που αναγκάστηκε να προσθαλασσωθεί λόγω έλλειψης καυσίμων…. Όλα τα μέλη του πληρώματος διασώθηκαν από την Γερμανική ακτοφυλακή.
Επίσης σε έρευνα με side scan sonar στην περιοχή από την ομάδα του Πανεπιστημίου Πατρών με επικεφαλής τον καθηγητή Γιώργο Παπαθεοδώρου βρέθηκε κοντά στο ναυάγιο του αεροπλάνου αντικείμενο που ομοίαζε με τορπίλη, πράγμα που αν επαληθευτεί σημαίνει ότι το αεροπλάνο όπως έγινε γνωστό δεν κατάφερε να βρει τα συμμαχικά πλοία και δεν προέβη σε καμιά επιθετική ενέργεια, έγινε απόρριψη της τορπίλης πριν την προσθαλάσσωση, πράγμα απόλυτα λογικό για την περίσταση.
Από ότι φαίνεται πρόκειται για το αεροπλάνο που πραγματοποίησε αναγκαστική προσθαλάσσωση στις 5 Αυγούστου του 1944 και το οποίο ανήκε στο Gruppo Aerosiluranti Buscaglia Faggioni της Aeronautica Nazionale Repubblicana.
Η A.N.R. ιδρύθηκε τον Σεπτέμβρη του 1943 -αμέσως μετά την ανάληψη καθηκόντων του στρατηγού Pietro Badoglio και την συμμετοχή της Ιταλίας στις Συμμαχικές Δυνάμεις- αλλά ιδρύθηκε για να συνεχίσει τον πόλεμο στο πλευρό της Γερμανίας.
Το Gruppo Aerosiluranti Buscaglia Faggioni έδρασε από τις 14 Οκτωβρίου 1943 έχοντας σαν βάση του την Κορυτσά της Αλβανίας.
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Savoia-Marchetti_SM.79
Β-24 Liberator Wongo Wongo
Έρευνα: Γιώργος Καρέλας, Νίκος Καρατζάς
Κείμενο: Νίκος Καρατζάς
Την 1η Αυγούστου 1943 το Β24D με σειριακό αριθμό 42-40563, της 512ης Μοίρας βομβαρδισμού με πιλότο τον Brian W. Flavelle και δεκαμελές πλήρωμα, βρισκόταν σε ύψος 2000 πόδια, νοτιοανατολικά της Κέρκυρας. Ξαφνικά παρουσιάστηκε «ταλάντωση» στο ένα φτερό με αποτέλεσμα το αεροπλάνο να “μπει” σε περιδίνηση και να συντριβεί στην θάλασσα……..
Τις πληροφορίες για την ύπαρξη αεροπορικού ναυαγίου είχε συλλέξει ο Γιώργος Καρέλας, ο οποίος ανέλαβε τη φωτογραφική αποτύπωση, τεκμηρίωση και καταγραφή του ναυαγίου. Το αεροσκάφος τύπου Β24D Liberator, βομβαρδιστικό με το χαρακτηριστικό όνομα Wongo Wongo, της 376ης μονάδας βομβαρδισμού είχε ξεκινήσει από την Βεγγάζη της Λιβύης στα πλαίσια της αποστολής Tidal Wave με στόχο τον βαρβαρισμό των διυλιστηρίων στο Ploiesti της Ρουμανίας.
Είναι το πρώτο B24 που βρίσκεται στις Ελληνικές θάλασσες.
Λίστα με έξι B24 που έχουν χαθεί στον Ελληνικό θαλάσσιο χώρο:
41-24035 The Gremlin Petty’s plane Ελευσίνα
42-40563 Wongo Wongo Flavelle plane Κέρκυρα
42-40206 8 Ball Buehl’s plane Ελευσίνα
42-72844 Jackie’s Boy Metzger’s plane Ελευσίνα
Άγνωστο Kidd’s plane Μάλεμε – Κρήτη
42-72902 —- Fallon’s plane Ελευσίνα
Tidal wave
Η επιχείρηση Tidal wave είχε σαν στόχο τον βαρβαρισμό πετρελαϊκών εγκαταστάσεων. Πιστεύεται ότι οι εγκαταστάσεις στο Ploiesti παρήγαγαν το 1/3 των αναγκών σε υγρά καύσιμα και προϊόντα πετρελαίου του Γερμανικού στρατού. Η επιχείρηση αυτή είχε τις μεγαλύτερες απώλειες της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας – USAAF, σε αποστολές Ευρωπαϊκού εδάφους. Στην διάρκεια της αποστολής χάθηκαν 54 αεροσκάφη με τα πληρώματα τους.
Η ημερομηνία της αποστολής αργότερα αναφέρθηκε σαν “Black Sunday”
Το έμβλημα της 512ης Μοίρας βομβαρδισμού
Το Β-24 “wongo Wongo”
Την 1η Αυγούστου 1943 το Β24D με σειριακό αριθμό 42-40563, της 512ης Μοίρας βομβαρδισμού με πιλότο τον Brian W. Flavelle και δεκαμελές πλήρωμα , βρισκόταν σε ύψος 2000 πόδια, νοτιοανατολικά της Κέρκυρας. Ξαφνικά παρουσιάστηκε «ταλάντωση» στο ένα φτερό με αποτέλεσμα το αεροπλάνο να “μπει” σε περιδίνηση και να συντριβεί στην θάλασσα.
Σύμφωνα με την τότε αεροπορική εκπαίδευση των πιλότων η περιδίνηση θεωρείτο το τελευταίο στάδιο πριν την συντριβή ή εγκατάλειψη του αεροσκάφους, καθώς δεν υπήρχε κατάλληλη διαδικασία και τυποποιημένη μέθοδος αντιμετώπισης της.
Περιδίνηση – Spin
H περιδίνηση – “Spin” είναι μια ιδιάζουσα κατάσταση πτήσης η οποία κατά κανόνα θεωρείται η συνέχεια της απώλειας στήριξης του αεροπλάνου “stall”. Με τον όρο περιδίνηση ονομάζουμε την περιστροφή μιας πτέρυγας, έναντι της άλλης. Αυτό συμβαίνει όταν η περιστροφική κίνηση ενός σώματος ως προς τον άξονα του δεν διέρχεται από το Κέντρο Βάρους του σώματος αλλά από ένα τυχαίο σημείο του σώματος.
Στην αποστολή Tidal wave τον Αύγουστο του 1943, μετείχαν 178 αεροσκάφη ιδίου τύπου. Μαρτυρίες από τα πληρώματα άλλων αεροσκαφών αναφέρουν ότι το αεροπλάνο «βούτηξε» απότομα αριστερά και λόγω του χαμηλού ύψους δεν υπήρχαν περιθώρια επαναφοράς με αποτέλεσμα την συντριβή του.
Αυτό ίσως δικαιολογεί και τα διάσπαρτα συντρίμμια του αεροσκάφους που βρίσκονται σε μεγάλη ακτίνα σε βάθος 30 μέτρων.
Φωτογραφίες ναυαγίου: Γιώργος Καρέλας
Ως πιθανά αίτια συντριβής του αεροσκάφους αναφέρεται η χειροκίνητη μεταφορά καυσίμων – improper manual fuel transfer.
Το πρωτότυπο του Β24, βομβαρδιστικού μεγάλης ακτίνας δράσης, πρωτοεμφανίστηκε το 1939, ως XB-24. H σειρά D αναπτύχτηκε το 1941-42, με παραγωγή 2738 αεροσκαφών. Οι βελτιώσεις σε σχέση με τις προηγούμενες σειρές αφορούσε την βελτίωση των μηχανών, την ανανέωση των πτερυγίων (Davies Wings) με 15% μικρότερη αντίσταση και την τοποθέτηση/αντικατάσταση νέων οπλικών συστημάτων.
Αν και μπορούσε να καλύψει μεγάλες αποστάσεις με βαρύ φορτίο (max Weight 27210 kg), οι πιλότοι μιλούσαν για ένα βαρύ αεροπλάνο με πολλές δυσκολίες στον χειρισμό και στους ελιγμούς.
Χαρακτηριστικά Β24 Liberator
Ευχαριστούμε τον Γιώργο Καρέλα για τις πληροφορίες την παραχώρηση των φωτογραφιών.
Φωτογραφίες: USAAF
Βιβλιογραφία:
- Β-24 Liberator Units of the 15th Air Force, Robert F Dorr
- Flight manual B-24D Airplane
- Ντοκιμαντέρ για την δράση και την ιστορία των B-24 στην διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου
- Tidal Wave operation, Ploiesti
Πηγές Internet: